طبق مطالعات محققین، کره زمین از دید زمینشناسی دارای ضربان قلبی بوده که در چرخههای زمانی با تپش خود، حامل رویدادها و تحولاتی عظیم است.
در طول ۲۶۰ میلیون سال گذشته، زمین شاهد حضور دایناسورها و سپس انقراض آنها، تقسیم پانگهآ به قارهها و جزایر امروزی و همچنین انسانها بوده که به سرعت و بهطور برگشتناپذیر، دنیایی را که امروزه در آن زندگی میکنیم را بهوجود آوردند.
اما با همه این تفاسیر، بهنظر میرسد که زمین نیز در گذر زمان تحولات فراوانی را تجربه کرده است. یک مطالعه اخیر در مورد رویدادهای زمینشناسی باستانی نشان میدهد که سیاره ما بهطور متوسط، هر ۲۷ میلیون سال یا بیشتر، یک “ضربان قلب” آهسته و پیوسته از فعالیتهای زمینشناسی داشته است.
این ضربان، رویدادهای زمینشناسی خوشهای از جمله فعالیتهای آتشفشانی، انقراض دستهجمعی، سازماندهی مجدد صفحات و بالا آمدن سطح دریاها را بهطور فوقالعاده آهسته صورت داده است که در واقع یک چرخه ۲۷.۵ میلیون ساله از فرورفتگیها و جریانهای فاجعهبار را نشان میدهد. این تیم تحقیقاتی همچنین مشخص کرده که خوشبختانه ما ۲۰ میلیون سال دیگر تا “ضربان” بعدی فاصله داریم.
مایکل رامپینو، زمینشناس دانشگاه نیویورک و نویسنده اصلی این تحقیق، در بیانیهای طی سال ۲۰۲۱ میگوید:
بسیاری از زمینشناسان بر این باورند که رویدادهای زمینشناسی در طول زمان بهطور تصادفی اتفاق افتاده است. با اینحال، مطالعه ما شواهدی آماری مبنی بر یک چرخه مشترک را ارائه کرده که نشان میدهد این رویدادها بدون آنکه تصادفی باشند، کاملا با یکدیگر همبستگی دارند.
این تیم همچنین بر روی سن ۸۹ رویداد زمینشناسی که از ۲۶۰ میلیون سال گذشته رخ داده و بهخوبی درک شده، تجزیه و تحلیلی را انجام داده است.
همانطور که در نمودار زیر مشاهده میکنید، برخی از مقاطع زمانی بسیار پر فراز و نشیب بوده که در نتیجه، بیش از هشت مورد از این رویدادهای تغییر دهنده جهان در طول بازههای کوچک زمانی از نظر زمینشناسی در کنار هم قرار گرفتند و “نبض” فاجعه را تشکیل دادند.
چرخههای زمانی حاصل از رویدادهای زمینشناسی طی ۲۶۰ میلیون سال گذشته
این رویدادها شامل مجموعهای از انقراضهای دریایی و غیردریایی، رویدادهای مهم اقیانوسها بدون اکسیژن، فوران سیلهای قارهای، نوسانات سطح دریا، پالسهای جهانی ماگماتیسم درون صفحهای، دورههای تغییر در نرخهای گسترش کف دریا و سازماندهی مجدد صفحات است.
این تیم در مقاله خود نوشته:
نتایج ما نشان میدهند که رویدادهای زمینشناسی جهانی بهطور کلی با یکدیگر همبستگی داشته و بهنظر میرسد که در ضربانهایی با چرخه ۲۷.۵ میلیون ساله زیربنایی بهطور منظم رخ میدهند.
زمینشناسان برای مدتی طولانی در حال بررسی یک چرخه بالقوه در وقایع زمینشناسی بودهاند. در دهههای ۲۰ و ۳۰ میلادی، دانشمندان آن دوره اعتقاد داشتند که سوابق تحولاتی زمینشناسی، چرخهای ۳۰ میلیون ساله دارد. این در حالی است که در دهههای ۸۰ و ۹۰ میلادی، محققان از بهترین رویدادهای زمینشناسی در آن زمان استفاده میکردند تا محدودهای از زمینشناسی را به آنها ارائه دهند که در نتیجه، طول بین ضربان در بازه ۲۶.۲ تا ۳۰.۶ میلیون سال بهدست آمده بود.
اکنون، بهنظر میرسد محاسبات پیشین درست بوده و چرخه ۲۷.۵ میلیون سال دقیقا همان جایی است که میتوانیم انتظار وقوع دوباره یک ضربان سهمگین از زمین را داشته باشیم. نتیجه مطالعهای در اواخر سال ۲۰۲۰ توسط همان محققان نشان داد که علامت ۲۷.۵ میلیون ساله همزمان با انقراضهای دستهجمعی اتفاق میافتد.
آلن کالینز، زمینشناس زمینساختی از دانشگاه آدلاید که در این تحقیق شرکت نداشته، در گفتگو با ScienceAlert گفت:
این مقالهای بسیار خوب است، اما درواقع فکر میکنم مقاله بهتری در مورد این پدیده (تحقیق سال ۲۰۱۸) توسط مولر و دوتکیویچ نوشته شده است.
مقاله مورد اشاره کالینز، در سال ۲۰۱۸ توسط دو محقق دانشگاه سیدنی، چرخه کربن و تکتونیک صفحه زمین را مورد بررسی قراره داده و به این نتیجه رسیده که طول این چرخه تقریبا هر ۲۶ میلیون سال است.
کالینز در ادامه توضیح داد که در این مطالعه اخیر، بسیاری از وقایعی که تیم محققان مورد بررسی قرار داده است، بر پایه علت هستند. بدین معنی که یکی بهطور مستقیم عامل ایجاد دیگری میشود، بنابراین برخی از این ۸۹ وقایع با یکدیگر مرتبط هستند که برای مثال میتوان از رویدادهای بدون اکسیژن که باعث انقراضهای دریایی شدهاند، نام برد.
وی افزود:
با بیان این موضوع، بهنظر میرسد این دوره چرخه ۲۶ تا ۳۰ میلیون ساله واقعی و در یک دوره زمانی طولانیتر بهوقوع بپیوندد. همچنین هنوز مشخص نیست که دلیل و علت اصلی آن چیست!
تخقیقات دیگری از رامپینو و تیمش نشان میدهد که برخورد دنبالهدارها میتوانند یکی از علل اصلی وقوع بهاصطلاح “ضربان قلب” زمین باشند. در این میان یکی از محققین فضایی نیز سیاره X را مقصر این رخداد میداند.
اما اگر زمین واقعا از یک ضربان قلب زمینشناسی برخوردار باشد، ممکن است دلیل وقوع آن، بیش از آنکه جنبهای خارجی و بیرونی داشته باشد، احتمالا دلیل آن در خود زمین نهفته است.
طبق ادعای تیم تحقیقاتی، این پالسهای چرخهای تکتونیک و تغییرات فیزیکی آبوهوایی ممکن است نتیجه فرآیندهای ژئوفیزیکی مرتبط با دینامیک تکتونیک صفحهای و ستونهای گوشته باشد. همچنین این احتمال وجود دارد که این رویداد با چرخههای نجومی مرتبط با حرکات زمین در منظومه شمسی و کهکشان نیز همراه شود.
