باستان شناسان در هرم‌های مایا که در شمال گواتمالا واقع شده‌اند، به قدیمی‌ترین شواهد از تقویم مایا دست یافتند که گفته می‌شود منشاء آن‌ها به بیش از ۲۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد.
محققان در میان آوارهای مدفون شده زیر یکی از هرم‌های مایا، نقاشی‌های دیواری پیدا کرده‌اند که روی آن‌ها تصاویری از انسان‌ها، خدایان مختلف و نمادها کشیده شده است. گفته می‌شود زمان ساخت آن‌ها به ۳۰۰ تا ۲۰۰ سال پیش از میلاد برمی‌گردد و تاریخی به نام «۷ گوزن» از تقویم ۲۶۰ روزه Tzolkʼin مایا را نشان میدهد.
«دیوید استوارت»، باستان شناس دانشگاه تگزاس، آستین و محقق اصلی این تحقیق توضیح میدهد:
«به طور کلی، اعتقاد داشتیم که سیستم تقویم ۲۶۰ روزه در جای دیگری مانند اوآخاکا (از ایالت‌های مکزیک) آغاز شده باشد. یافته‌های جدید نشان می‌دهند که منشاء اصلی مکان به وجود آمدن این تقویم همچنان نامشخص است.»
تقویم Tzolkʼin در یک چرخه ۲۶۰ روزه، ۱۳ عدد را با ۲۰ روز نامگذاری شده ترکیب می‌کند و در آن هفته یا ماه وجود ندارد. برخی از گروه‌ها همچنان از این تقویم مایا استفاده می‌کنند.
قدیمی‌ترین نسخه شناخته شده از تقویم مایا
در سال ۲۰۱۱ هم گروه دیگری از باستان شناسان در منطقه‌ای به نام Xultún واقع در گواتمالا، مکانی از مایاها پیدا کرده بودند که روی آن‌ها نوشته‌های هیروگلیف مربوط به تقویم وجود داشت. اما یافته‌های جدید دانشمندان به بیش از ۱۰۰۰ سال قبل‌تر برمی‌گردد. نکته قابل توجه دیگر اینکه گلیف تازه کشف شده به شکل نقاشی است و در مقایسه با شواهد احتمالی قبلی که در بناهای سنگی حک شده‌اند، استثنائی‌تر محسوب می‌شود.
«جراردو آلدانا»، باستان شناس دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا توضیح میدهد هرچند این دستاورد کمیاب و مهم است، اما «به همان اندازه که پاسخ‌هایی را ارائه می‌کند، سوال نیز ایجاد می‌کند.» او عقیده دارد تبادل فرهنگی بین مناطقی که اکنون مایا و نواحی باریکه آمریکای میانه در نظر گرفته می‌شوند، نشان میدهد که «سنت‌های مربوط به نگارش و تقویم در سطح منطقه‌ای توسعه یافته‌اند» نه در یک مکان واحد.
باستان‌شناسان به تجزیه منشاء تقویم پیچیده مایا ادامه خواهند داد و انتظار می‌رود تا در آینده، اکتشافات بیشتری درباره آن‌ها ارائه شود.
