بیماری کبد چرب غیر الکلی که معمولا به عنوان بیماری کبد چرب شناخته می شود، یک بیماری شایع است که اغلب در افراد چاق دیده می شود. داشتن محتوای چربی بالا در کبد مضر بوده زیرا به شدت با مشکلات سلامتی شدید مانند دیابت، فشار خون بالا و سرطان کبد مرتبط است.
یک تیم تحقیقاتی به رهبری دکتر چی بون چان (Chi Bun CHAN) استادیار دانشکده علوم زیستی دانشگاه هنگ کنگ (HKU)، مکانیسم محافظتی جدیدی در برابر اختلال بیماری کبد چرب کشف می کند.
کبد اندام حیاتی است که متابولیسم کلی گلوکز و چربی را در بدن انسان تنظیم می کند. اختلال در متابولیسم چربی در کبد در نهایت منجر به هیپرگلیسمی و چربی خون می شود که از عوامل خطر قوی برای ابتلا به دیابت، چربی خون و سرطان کبد است.به گزارش سیناپرس، پیش بینی می شود که تعداد بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی از ۸۰ میلیون در سال ۲۰۱۵ به ۱۰۰ میلیون در سال ۲۰۳۰ افزایش یابد. در حالی که نتایج تجمع چربی در کبد به خوبی مشخص شده است، هنوز مشخص نیست که آیا کبد مکانیسم دفاعی برای مقابله با این بیماری دارد یا خیر.
برای پاسخ به این سوال، تیم تحقیقاتی دکتر چان بیان ژن‌ها را در کبد موش های چاق ناشی از رژیم غذایی پرچرب بررسی کردند و دریافتند پروتئینی به نام SH3 domain binding kinase (SBK1) منحصراً در کبد موش چاق افزایش یافته است.به گزارش سیناپرس، SBK1 یک پروتئین کیناز است که برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ کشف شد اما هیچ مطالعه بعدی برای تعیین عملکرد آن در پستانداران انجام نشده است. از این رو، عملکرد این پروتئین جدید ناشناخته باقی مانده است.
برای نخستین بار، تیم دکتر چان دریافتند که تجمع اسیدهای چرب یک القا کننده SBK1 در کبد موش است. محققان همچنین مشاهده کردند که موش‌های بدون ژن SBK1 که موش‌های نامیده می شوند، تجمع چربی و فیبروز بیشتری در این بافت دارند. علاوه بر این، موش‌های LSKO برون داد گلوکز کبدی کنترل نشده و سطح گلوکز خون بالاتری را نشان داده و نسبت به گروه کنترل نسبت به تحریک انسولین حساسیت کمتری دارند.
علاوه بر مطالعات حیوانی، این تیم تحقیقاتی همچنین از مدل های سلولی کشت شده برای پاسخ به اینکه چگونه ژن SBK1 متابولیسم لیپید در کبد را کنترل می کند، استفاده کرد. پژوهشگران دریافتند که SBK1 فعالیت Nur77 را فسفریله کرده و افزایش می دهد که یک فاکتور رونویسی تثبیت شده در سلول های کبدی برای کنترل جذب اسیدهای چرب و سنتز لیپیدها است.
به گزارش سیناپرس،نگامی که فعالیت پروتئین SBK1 در سلول های کبد کم شد، آنها اسیدهای چرب بیشتری مصرف کرده و تجمع چربی بیش از حد ایجاد کردند که در سیگنال دهی انسولین اختلال ایجاد کرد. با کمال تعجب، هورمون متابولیک دیگری در سلول های کبد، فاکتور رشد فیبروبلاست ۲۱ (FGF21) نیز با حذف پروتئین SBK1 در سلول های کبدی کشت شده و موش های LSKO کاهش یافت. از آنجایی که FGF21 یک هورمون مهم از کبد برای ارتباط با سایر اندام‌های محیطی مانند بافت‌های چربی سفید است، کاهش تولید هورمون FGF21 در کبد LSKO ارتباط بین کبد و سایر اندام‌ها را مختل کرده و منجر به ایجاد مقاومت به انسولین در بافت‌های دیگر می شود.
به گزارش سیناپرس، دکتر چان گفت: یافته های ما به وضوح نشان می دهد که پروتئین SBK1 تنظیم کننده مهم متابولیسم لیپید است که قبلا نادیده گرفته شده بود. ما بسیار هیجان زده هستیم که می بینیم افزایش فعالیت آن به طور موثر مشکلات سلامتی ناشی از کبد چرب را کاهش می دهد.
دکتر چان ادامه داد: ما هنوز به مطالعات بیشتری نیاز داریم تا فعالیت عملکردی آن را به طور کامل نشان داده و بتوانیم فعال کننده SBK1 را به عنوان یک عامل درمانی جدید برای این بیماری رایج کبدی توسعه دهیم.
یافته های این تحقیق اخیراً در مجله معتبر علمی Hepatology منتشر شده است.
