تالاب بین المللی گاوخونی در گرمترین روزهای تابستان ۱۴۰۱ در انتظار آب، بیابان برهوت شده است.
پایشهای میدانی و تحلیل تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که ۹۸ درصد از پهنه ۴۷ هزار هکتاری تالاب بین المللی گاوخونی هم اکنون خشک است و تنها ۲ درصد این پهنه به صورت لکهای در ضلع شمال غرب تالاب رطوبت دارد که به دلیل ورود ۱۰۰ لیتر بر ثانیه زهاب کشاورزی و پساب تصفیه خانه جنوب از بند شاخ کنار به تالاب است. این تالاب بین المللی بر اساس مصوبه شورای عالی آب ۱۷۶ میلیون مترمکعب حقابه در سالهای کم بارش دارد و این در حالی است که دستکم طی ۲۰ سال گذشته حقابه گاوخونی به طور کامل تأمین نشده است و این تالاب پس از دو دهه اکنون در گرمترین روزهای مرداد ۱۴۰۱ نفسهای آخر را میکشد.
کمآبی و خشکی رودخانه زایندهرود و تالاب بینالمللی گاوخونی پس از گذشت ۲۳ سال، سالهاست که این حوضه آبریز واقع در یکصد کیلومتری جنوب شرق اصفهان را دچار بحرانهای زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی کرده است.
تالاب بین المللی گاوخونی، عروس تالابهای ایران یکی از پُراهمیتترین تالابهای کشور است که در تیر ۱۳۵۲ در کنوانسیون رامسر ثبت جهانی شد.
روند خشکی تالاب گاوخونی از سال ۱۳۷۸ شروع شروع شد و در ۲ دهه اخیر بدلیل نبود آب، بسیاری از زیستمندان این تالاب از بین رفتهاند.
کارشناسان همواره در باره تبعات خطرناک خشکی تالاب گاوخونی هشدار دادهاند زیرا اگر این تالاب بصورت کامل خشک شود به کانون خطرناک ریزگردهای سمی تبدیل خواهد شد که تا شعاع یکهزار کیلومتری و پنج استان کشور را درگیر خواهد کرد.
حقابه قانونی محیط زیست، زایندهرود و تالاب گاوخونی ۳۱۳ میلیون مترمکعب آب در سال است که سهم گاوخونی ۱۷۶ میلیون مترمکعب در سالهای خشکی زاینده رود تعیین شده و تأمین این میزان حقابه میتواند کارکرد اکولوژیک آن را حفظ کند. این در حالی است که تا ۲ دهه پیش، تالاب گاوخونی سالانه با حدود یک تا دو میلیارد مترمکعب آب زایندهرود سیراب میشد.
طبق قانون، پس از آب آشامیدنی، تأمین حقابه محیط زیست در اولویت دوم قرار دارد با این حال، گاوخونی در سالهای اخیر مورد بیمهری قرار گرفته است.