با گذشت یک ماه از اجرای طرح دارویار، میانگین قیمت داروها ۱۲۰ درصد افزایش یافته است.
از ۲۲ تیرماه که دولت به طور رسمی اجرای طرح مهم «دارویار» را کلید زد، یک‌ماه سپری شده است. ناهماهنگی‌های هفته اول اجرای این طرح، مشکلاتی را برای بیماران ایجاد کرد اما آن‌طور که نایب رئیس انجمن داروسازان ایران به خراسان می‌گوید، حالا دارویار به شرایط تقریبا پایداری رسیده است، هرچند که همچنان نگرانی‌هایی درباره ماه‌های آینده وجود دارد.
اتفاقی که با «دارویار» رقم خورد
با تصویب مجلس و اقدام دولت، قرار شد از امسال ارز دولتی تخصیص داده شده برای تامین دارو و مواد اولیه آن، به جای پرداخت به واردکنندگان و شرکت‌های داروسازی، به بیمه‌ها داده شود و آن‌ها هم با پشتیبانی از داروخانه‌ها، این یارانه حمایتی دارو را مستقیما در هنگام دریافت نسخه پزشکی، به خود مردم بپردازند.
یک هفته اول، گرفتاری بیماران
برای اجرای این طرح ساز و کارهایی لازم بود که در ابتدا به طور کامل مهیا نشد و مشکلاتی را به همراه داشت و در آخرین هفته تیرماه، بسیاری از بیماران مجبور شدند داروهای ضروری را به قیمت آزاد تهیه کنند. دکتر سیدعلی فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان، در این باره به خراسان می‌گوید: علت این مشکل، نبود هماهنگی کامل بین داروخانه‌ها، شرکت‌های پشتیبان نسخه الکترونیک و دیگر عوامل مرتبط بود. همچنین برخی بیماران، به ویژه بیمارانی مانند مبتلایان به فشار خون و قند، که تا قبل از اجرای طرح می‌توانستند داروهایشان را بدون نسخه تهیه کنند، به ناگهان با افزایش تا ۷۰ درصدی قیمت این داروها مواجه شدند.
یک نسخه، سه بار دریافت دارو
حالا به گفته دکتر فاطمی، مشکلات ابتدایی طرح دارویار تقریبا حل شده و حتی بیماران خاص هم اشراف پیدا کرده‌اند که می‌توانند با یک‌بار ویزیت و دریافت نسخه الکترونیک، تا سه بار داروی خود را با همان قیمت مصوب دولت و بدون افزایش پرداختی از جیب، دریافت کنند.
وضعیت بیمه ها چگونه است؟
اما یک نکته مهم در اجرای طرح دارویار، وضعیت پرداختی دولت به بیمه‌ها به عنوان ارز دارو، و در ادامه چگونگی تسویه بیمه‌ها با داروخانه است که دکتر فاطمی این اطلاعات را در پاسخ به این موضوع ارائه می‌کند:
* بیمه سلامت مبالغ مربوط به یک هفته آخر تیرماه را به صورت دقیق و با سرفصل مشخص «دارویار» با داروخانه‌ها تسویه کرده است.
* بیمه تامین اجتماعی اخیرا بدهی‌های شش ماه سال گذشته و دو ماه ابتدایی امسال را تسویه کرده اما هنوز چیزی به عنوان پرداختی دارویار نداشته است، البته باید منتظر پایان مرداد بود تا ببینیم شیوه تسویه چگونه خواهد بود.
* سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح کمی دیرتر از سایر بیمه‌ها، وارد روند اجرایی دارویار شد و هم‌اکنون کاملا با طرح همراه است، اما برای بررسی نحوه پرداختی آن‌ها هم باید تا پایان مرداد صبر کرد.
وضعیت تامین کمبود دارو هنوز تغییری نکرده است
فعالان حوزه سلامت، یکی از مزایای طرح دارویار را بازشدن دست واردکنندگان برای واردات انواع داروهای مورد نیاز و تامین کمبودها می‌دانستند؛ چراکه معتقد بودند دیگر لازم نیست واردکنندگان منتظر تخصیص ارز بمانند و یارانه دارو توسط بیمه‌ها و داروخانه‌ها، به خود بیمار پرداخت می‌شود. با این حال دکتر فاطمی می‌گوید دارویار هنوز نتوانسته است در تامین کمبودهای دارویی تاثیری بگذارد، البته او معتقد است با توجه به روند زمان‌بر ثبت سفارش و اقدامات گمرکی، پیش‌بینی می‌شود این اتفاق در اواخر شهریورماه رخ بدهد و در صورت محقق نشدنش، نگران‌کننده خواهد بود.
افزایش ۳۰ تا ۳۰۰ درصدی قیمت داروها
کارشناسان و مسئولان نیز همچنان نسبت به اجرای ناقص طرح دارویار نگرانی‌های جدی دارند. نمونه‌اش صحبت‌های دکتر «آرش انیسیان» مدیرکل برنامه‌ریزی و اقتصاد و سلامت سازمان نظام پزشکی است که گفته: با اجرای طرح دارویار، طی یک ماه اخیر قیمت داروها از ۳۰ تا ۳۰۰ و به طور میانگین ۱۲۰ درصد افزایش یافته است. او تصریح کرده، اجرای موفق این طرح ۷۳ هزار میلیارد تومان اعتبار برای سال جاری می‌خواهد که باید تخصیص داده شود؛ ضمن آن‌که مشکلاتی مانند نبود پوشش کامل نسخه الکترونیکی توسط همه بیمه‌ها و پیش‌بینی نکردن ساز و کار شرایط اضطراری همچون قطع بودن سامانه الکترونیک هم جزو چالش‌های آن است.
محقق نشدن پرداخت ماهانه ۷ هزار میلیارد به بیمه ها
دکتر حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت مجلس هم هفته گذشته هشدارهای جدی درباره نحوه اجرای دارویار داد و در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت به این نکات اشاره کرد:
– قرار بود از اول فروردین ماهانه ۷ هزار میلیارد تومان به بیمه‌ها پرداخت شود و مجلس برای این منظور ۸۰ هزار میلیارد تومان در بودجه پیش‌بینی و تأکید کرد اگر دولت بخواهد ارز ترجیحی را حذف کند باید این پول را ماهانه در اختیار بیمه‌ها قرار دهد، اما متاسفانه این موضوع در عمل اتفاق نمی‌افتد.
– با توجه به افزایش قیمت حامل‌های انرژی، دستمزد کارگران و…، ممکن است شرکت‌های دارویی برخی داروهایی را که سودی برایشان ندارد، تولید نکنند و دولت هم ناگزیر به واردات شود؛ بنابراین در واقع این یک چرخه معیوب است.
هشدار درباره تورم ۵۰ درصدی قیمت دارو
– اگر سرمایه در گردش کافی در اختیار شرکت‌های تولیدکننده قرار نگیرد، نمی‌توانند مواد اولیه وارد و دارو تولید کنند و نگرانیم با مشکلات جدی مواجه شوند.
– به طور قطع اگر به شرکت‌های دارویی کمک نشود، ارز در اختیار آن‌ها قرار نگیرد، منابع ریالی آن‌ها به بیمه‌ها پرداخت نشود و شرایط به همین منوال پیش برود، با تورم ۴۰ تا ۵۰ درصدی دارو مواجه خواهیم شد.
تجربه تلخ گذشته، نگرانی از آینده دارویار
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران به خراسان می‌گوید: در مفید و ضروری بودن اجرای طرح دارویار هیچ تردیدی نیست؛ اما با توجه به تجربه تلخ طرح‌های مشابه، نگران هستیم که بعد از چند ماه ابتدایی، دولت به تعهدات خود پایبند نباشد و اعتبارات آن را تامین نکند. فاطمی تصریح می‌کند: طی یک ماه سپری شده از دارویار، هنوز یارانه کامل توسط بیمه‌ها پرداخت نشده است اما داروخانه‌ها فعلا جور افزایش قیمت‌ها را کشیده‌اند و مردم با نسخه پزشک، افزایش قیمتی را احساس نکردند؛ اما اگر قول بیمه‌ها برای تسویه منظم ماهانه عملی نشود، احتمالا دارو به قیمت آزاد فروخته خواهد شد و بیماران دچار مشکل می‌شوند.
