علت کم کردن روغن ماشین می‌تواند به موارد مختلفی ارتباط پیدا کند؛ از روغن سوزی گرفته تا نشتی و…، هرکدام ممکن است دلیل کم شدن روغن موتور محسوب شوند. اگر ماشین شما هم روغن کم می‌کند و مجبورید هرچند وقت یک‌بار از این مایع روانکار به درون موتور سرریز کنید، بهتر است در ادامه با ما همراه باشید تا علت کم کردن روغن ماشین خود را راحت‌تر بفهمید و برای رفع آن اقدام کنید.
روغن موتور چیست و چه کارایی دارد؟
بهتر دیدیم قبل از اشاره به دلایل کم شدن روغن موتور، نگاهی به ماهیت و فواید این مایع روانکار بیندازیم.
همه ما می‌دانیم که وجود روغن موتور برای تضمین عملکرد صحیح بخش فنی خودرو کاملا ضروری و واجب است؛ چراکه نبود روغن باعث سایش بسیار شدید قطعات فلزی درون موتور و بروز اصطکاک بیش از حد بین آنها می‌شود که در پی آن موتور خودرو بعد از مدت کوتاهی کاملا از کار خواهد افتاد.
قطعات حساسی همچون یاتاقان‌ها، رینگ پیستون‌ها، دیواره سیلندر و قطعات متحرک نظیر میل‌لنگ و میل‌سوپاپ، قطعات درونی سیستم توربوشارژ و…، به طور مستقیم در معرض روغن قرار می‌گیرند تا عملکرد روان موتور تضمین شود.
درواقع وجود لایه نازکی از روغن بین این اجزا باعث می‌شود تا به عنوان مثال، میل‌لنگ روی یاتاقان‌ها به راحتی دوران کند و موتور به کار خود ادامه دهد. میل‌سوپاپ نیز وضعیت مشابهی دارد و اگر مایع روانکار یا همان روغن موتور به آن نرسد، عمر پیشرانه حتی به کوتاهی عمر یک گل هم نخواهد بود.
روغن موتور در اصل یک نوع مایع روان‌کننده است که از مشتقات نفتی به دست می‌آید و با افزوده شدن برخی مواد مورد نیاز به آن، خاصیت لازم جهت کار در دمای بالای موتور را به دست می‌آورد.
شیوه کار بدین صورت است که روغن توسط اویل پمپ به درون مجاری موتور ارسال می‌شود تا تمامی سطوح اجزای متحرک موتور که با دیواره‌های ثابت و یاتاقان‌ها در تماس هستند، به واسطه لایه نازکی از روغن پوشش داده شوند.
این لایه نازک روغن باعث می‌شود تا اصطکاک میان اجزای فلزی موتور به حداقل برسد و عملکرد روان بخش فنی خودرو تضمین شود. بدون وجود روغن موتور، احتمالا پیشرانه خودروهای احتراقی یک دقیقه هم نمی‌تواند دوام بیاورد. در ضمن روغن بخشی از گرمای موتور را جذب و بدین ترتیب به خنک شدن پیشرانه نیز کمک بسزایی می‌کند.
دلایل کم شدن روغن ماشین
می‌توان دو نوع دلیل اصلی را منشاء کم شدن روغن موتور دانست. روغن سوزی و نشتی روغن، دو سرشاخه عیب کم کردن روغن خودرو به شمار می‌روند که در ادامه به علل بروز آنها اشاره می‌کنیم.
روغن سوزی خودرو چیست؟
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، روغن موتور وظیفه روان کردن حرکت قطعات متحرک را بر عهده دارد و هیچ دخل و تصرفی در فرایند تأمین انرژی پیشرانه نمی‌کند؛ بنابراین نباید همچون بنزین دچار فرآیند سوختن شود. مسلما وقتی روغن می‌سوزد سطح آن پایین‌تر می‌رود و شما با چک کردن شاخص روغن موتور متوجه این عیب می‌شوید.
اما چرا خودرو به روغن سوزی می‌افتد؟ یک یا همه مواردی مثل: کیفیت پایین روغن موتور، خرابی رینگ و پیستون، خرابی لاستیک ساق سوپاپ، عدم آب‌بندی گیت‌ها و سیت‌های سرسیلندر، خرابی واشر سرسیلندر، تاب برداشتن سرسیلندر یا بلوک موتور و…، می‌توانند از جمله دلایل اصلی ورود روغن به محفظه احتراق سیلندر و روغن سوزی خودرو به حساب آیند.
به منظور تشخیص صحیح روغن سوزی لازم است یک نفر پشت فرمان نشسته و به موتور خودرو در حالت درجا گاز بدهد؛ این گاز معمولا باید موجب افزایش دور موتور به بیش از حداقل ۵۰۰۰ دور شود. در این صورت اگر موتور دچار روغن سوزی باشد، دود آبی‌رنگ از انتهای اگزوز بیرون خواهد زد.
البته اگر خروج دود آبی‌رنگ تنها زمان سرد بودن موتور صورت می‌گیرد، احتمالا لاستیک ساق سوپاپ‌ها ایراد دارد و می‌توان با تعویض آنها این عیب را رفع کرد؛ در غیر این صورت باید نسبت به تعویض رینگ پیستون‌ها و سرویس کامل سرسیلندر اقدام شود که هزینه بسیار بالاتری به دنبال خواهد داشت.
نشتی روغن موتور
واضح است که نشتی روغن موجب کم شدن میزان این مایع در موتور خودرو خواهد شد. درزهای مختلف قطعات موتور با انواع واشر و کاسه‌نمد عایق‌بندی می‌شوند تا مایعات مختلف نظیر روغن موتور یا مایع خنک‌کننده راهی به بیرون از پیشرانه پیدا نکنند و اصطلاحا دچار نشتی نشوند.
اما گاهی اوقات درزبندی برخی قطعات موتور نظیر اجزای سرسیلندر، قالپاق سوپاپ، کاسه‌نمد دو طرف میل‌لنگ، کاسه‌نمد میل‌سوپاپ، اجزای داخلی توربوشارژ و… دچار آسیب یا فرسودگی می‌شود که همین امر نتیجه‌ای جز نشتی روغن موتور نخواهد داشت.
از جمله شایع‌ترین علل نشت کردن روغن موتور می‌توان به خرابی کاسه‌نمد ته میل‌لنگ، خرابی کاسه‌نمد میل‌سوپاپ، از بین رفتن خاصیت واشر قالپاق و…، اشاره کرد.
همچنین باید اشاره کنیم در برخی موارد مشاهده شده که روغن موتور از درز میان سرسیلندر و بلوک نشتی پیدا می‌کند. علت این مسئله می‌تواند خرابی واشر سرسیلندر و یا تاب برداشتن کف سرسیلندر باشد.
برای رفع این عیب لازم است سرسیلندر از لحاظ تاب برداشتگی توسط تراشکار ماهر بررسی شود و در صورت معیوب بودن، کف آن به میزان استاندارد تراش بخورد. پس از آن مکانیک با مونتاژ مجدد قطعات سرسیلندر و به‌کارگیری واشر سرسیلندر نو، قطعات را روی بلوک موتور می‌بندد و بدین ترتیب عیب نشتی روغن از سمت واشر سرسیلندر رفع می‌شود.
به منظور رفع نشتی کاسه‌نمد ته میل‌لنگ نیز لازم است گیربکس باز شود تا مکانیک بتواند به این قطعه در پشت فلایویل دسترسی پیدا کند.
در خودروهایی نظیر پراید و تیبا نیز که اویل پمپ در قسمت سر میل‌لنگ (سمت شاگرد) قرار می‌گیرد، احتمال نشتی از این قطعه وجود دارد. دیگر موتورها نیز در قسمت سر میل‌لنگ خود دارای یک کاسه‌نمد کوچک هستند که از خروج روغن جلوگیری می‌کند. در صورت خرابی کاسه‌نمد سر میل‌لنگ، همان‌طور که اشاره شد موتور با نشتی مواجه می‌شود.
سایر عوامل کم کردن روغن موتور
گفتنی است علاوه بر روغن سوزی و نشتی روغن، سطح کیفی نامناسب روغن موتور را نیز می‌توان در کم شدن میزان این مایع در موتور موثر دانست. روغن بی‌کیفیت معمولا در دماهای بالا تبخیر زیادی پیدا می‌کند و درنتیجه سطح آن در موتور کاهش می‌یابد. همچنین گفته می‌شود که خودروهای دوگانه‌سوز CNG نیز معمولا با کم شدن روغن موتور مواجه می‌شوند که البته میزان آن در حالت عادی چندان زیاد نیست.
گفتنی است در برخی موارد هم دیده شده که موتور خودرو هیچ‌گونه علائمی از روغن سوزی و نشتی روغن نشان نمی‌دهد، اما با این حال روغن موتور کم می‌شود؛ علت این قضیه می‌تواند این باشد که گرچه خودرو دچار روغن سوزی ضعیف است، اما در حالت عادی دود آبی‌رنگ از اگزوز خارج نمی‌شود. در این مواقع معمولا با افزایش شدید دور موتور به بیش از ۵ یا ۶ هزار دور، می‌توان تاحدی نشانه‌های خروج دود آبی‌رنگ را از اگزوز مشاهده کرد. به‌علاوه کیفیت نامناسب روغن نیز در این مواقع می‌تواند دلیلی بر کم شدن روغن موتور باشد.
خطرات ناشی از کم شدن روغن موتور
همان‌طور که اشاره شد وجود روغن موتور برای کارکرد صحیح این بخش مهم خودرو کاملا حیاتی و ضروری است؛ کم شدن سطح روغن موتور می‌تواند باعث خطراتی نظیر یاتاقان زدن، خرابی رینگ پیستون‌ها و به طور کلی قفل شدن موتور شود؛ بنابراین توصیه اکید می‌کنیم هرگاه با عیب کم شدن روغن خودرو روبرو شدید، حتما در اسرع وقت به یک مکانیک ماهر و معتمد مراجعه کنید تا این ایراد به طور کامل رفع شود و خطر آسیب رسیدن به موتور از بین برود.
جمع‌بندی
در پایان مقاله علت کم کردن روغن ماشین باید مجددا تاکید کنیم که هرگاه متوجه کم شدن روغن موتور اتومبیلتان شدید، به تعمیرگاه رفته و این عیب را برطرف کنید؛ چراکه خطر یاتاقان زدن و قفل شدن موتور خودرو و درنتیجه تحمیل هزینه‌های بسیار سنگین به شما وجود دارد. در ضمن سرویس دوره‌ای روغن موتور و فیلترهای مربوطه را نیز حتما سر موعد انجام دهید.
