بر اساس اعلام ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت به گمرک ایران، دریافت اسقاط بعد از ترخیص کشنده‌های وارداتی لغو شده است. در صورت اجرا، با توجه به شرایطی که برای تعیین تکلیف و ترخیص کشنده‌ها وجود دارد، احتمالا تعداد قابل توجهی از آنها، بعد از مدت‌ها بلاتکلیفی، متروکه خواهد شد.
طبق مصوبه هیات دولت در سال ۱۳۹۷ به منظور نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، امکان واردات کامیون‌های حداکثر سه سال کارکرده فراهم شد و حدود دو سال پیش بود که شرایط واردات این کامیون‌ها تعیین و از سوی وزارت صمت به گمرک ایران ابلاغ شد. اما در جریان اجرای این مصوبه، موانع و چالش‌های بسیاری بین دستگاه‌های ذیربط وجود داشت و از جمله آن انتقادات وزیر وقت راه و شهرسازی به دپوی کامیون‌ها در گمرک بود، در حالی که از همان زمان نیز اسقاط و صدور مجوز مربوطه مثل صدور کد رهگیری بانک جهت تائید منشاء ارز، مانع از تعیین‌تکلیف کشنده‌ها شده بود.
گمرک و راهداری برای ارائه اسقاط بعد از ترخیص توافق کردند
در همین راستا در تیرماه سال گذشته، طی مکاتبه‌ای که بین معاونت فنی گمرک ایران و سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای صورت گرفت، موانع پیش‌روی ترخیص کامیون‌های وارداتی که در اهم آن اسقاط قرار داشت، مطرح شد. معاون فنی وقت گمرک به قائم مقام سازمان راهداری اعلام کرده بود که در زمان شماره‌گذاری، وضعیت ظرفیت کامیون‌های وارداتی مشخص می‌شود و درآن زمان، در شناسنامه مالکیت و کارت خودرو، توسط ناجا درج می‌شود که برابری ظرفیت کامیون اسقاطی با ظرفیت کامیون وارداتی به صورت دقیق امکان پذیر است، بر این اساس پیشنهاد شد که شماره شاسی کامیون‌های اسقاطی پس از ترخیص و قبل از شماره گذاری به ناجا اعلام شود.
همچنین اشاره شده بود به اینکه درصورت بروز هرگونه مغایرت در مشخصات، در صورت صدور مجوزهای قانونی با رعایت سال ساخت و بخشنامه‌های ابلاغی، با درج مشخصات صحیح در سوابق گمرک، بدون استعلام مجدد نسبت به ترخیص کالا اقدام شود تا مراتب در زمان شماره‌گذاری مورد بررسی قرار بگیرد.
طولی نکشید که سازمان راهداری در پاسخ به گمرک با پیشنهادات ارائه شده موافقت کرد که در اهم آن موکول شدن ارائه گواهی اسقاط بعد از ترخیص کامیون‌های کشنده بود. طبق اعلام قائم مقام سازمان راهداری به معاون فنی گمرک ایران، مقرر شد که اعلام اسقاط به گمرک پس از ترخیص و قبل از شماره گذاری انجام شود و عوارض گمرکی توسط گمرک به صورت ۱۰۰ درصد دریافت و پس از ترخیص و با اعلام سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای مبنی بر اسقاط کامیون فرسوده، تخفیفات مربوطه برگشت داده شود.
برگشت به عقب اسقاط
اما در حالی این توافق در حال اجرا بود که تازه‌ترین مکاتبه‌ای که بین ستاد حمل و نقل سوخت و دفتر واردات گمرک ایران صورت گرفته، ارائه اسقاط بعد از ترخیص را منتفی اعلام کرده است.
در اعلام ستاد حمل و نقل سوخت آمده با توجه به اینکه برای کامیون‌هایی که وارد کشور شده‌اند از یک طرف اسقاط حداقل یک دستگاه کامیون فرسوده قبل از ترخیص کامیون وارداتی ضرورت دارد و از طرفی دیگر واردکنندگان تقاضای ویرایش، تمدید یا اصلاح ثبت سفارش دارند، پیشنهاد می‌شود ترخیص کامیون‌های وارداتی صرفا پس از مکاتبه این ستاد مبنی بر اعلام اسقاط کامیون فرسوده باشد.
این در حالی است که صاحبان این کشنده‌ها تا پیش از این هم که امکان ترخیص کامیون از گمرک بدون ارائه گواهی اسقاط را داشتند، در هنگام شماره‌گذاری با توجه به موانعی که برای اسقاط از جمله افزایش سنگین هزینه آن مواجه بودند که تاکنون نیز حل و فصل نشده است.
اسقاط ۷۰۰ تا ۷۵۰ میلیونی هنوز ابلاغ و اجرا نشده است
بعد از مذاکرات صورت گرفته از سال گذشته و جلساتی که در معاونت اقتصادی دولت برای ارائه راهکاری جهت تسهیل شرایط اسقاط تشکیل شد، در نهایت این پیشنهاد مطرح شده که مبلغی به عنوان عدد میانگین به جای گواهی اسقاط در نظر گرفته شود که بتوانند ترخیص شوند که این عدد بین ۷۰۰ تا ۷۵۰ میلیون تومان پیش‌بینی شده است. با این حال بعد از گذشت مدت‌ها، هنوز این پیشنهاد نهایی و ابلاغ نشده است و همچنان حدود ۵۰۰۰ کشنده، بلاتکلیف در گمرک باقی مانده است و حتی بخشی از آنهایی که ترخیص شده‌اند، با توجه به هزینه سنگین چند میلیاردی اسقاط، امکان شماره‌گذاری پیدا نکرده اند.
بر این اساس اگر گمرک نسبت به اجرای درخواست ستاد حمل و نقل و سوخت برای منتفی شدن ترخیص قبل از ارائه اسقاط، اقدام کند، با توجه به اینکه اکنون ارائه اسقاط با مانع مواجه بوده و تعیین تکلیف نشده است، ماندگاری این کشنده‌ها بعد از چند سال در گمرک و عدم ترخیص، به متروکه شدن آنها و واگذاری به سازمان اموال تملیکی منتهی خواهد شد.
