فائو از رتبه ۷۶ شاخص امنیت غذایی ایران در بین ۱۹۵ کشور جهان خبر داده است، این رتبه چه تهدیدی را نشان می دهد و طرح یارانه ای چه تغییری در آن ایجاد می کند؟
سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل متحد تازه ترین رده بندی کشورها از منظر امنیت غذایی را منتشر کرد که بر اساس آن، ایران با ۱۱ درصد وابستگی واردات غذا به کل صادرات، در رده ۷۶ جهان قرار دارد و در عین حال، وضعیت آن از ۱۱۹ کشور بهتر است. این در حالی است که جهان همزمان با جنگ روسیه و اوکراین، با رشد بیش از ۶۰ درصدی قیمت گندم در سال جاری میلادی و قفل برخی کشورهای عمده صادرکننده گندم بر صادرات این محصول غذایی استراتژیک روبه رو شده است. در این خصوص البته برخی کارشناسان معتقدند اجرای طرح اصلاح یارانه ای ارز ۴۲۰۰ و تعدیل قیمت کالاهای اساسی، اقدامی به موقع برای حفاظت از امنیت غذایی کشور به شمار می رود.
به گزارش تسنیم، امنیت غذایی یکی از پایه های مهم تاب آوری اقتصادی است و امنیت در دیگر حوزه ها و ابعاد، وابستگی زیادی به آن دارد. در این خصوص ، یکی از شاخص‌هایی که برای تشخیص میزان امنیت غذایی کشورها مورد استفاده اقتصاددان‌ها قرار می‌گیرد نسبت ارزش واردات مواد غذایی به کل صادرات هر کشور است. به عبارت دیگر این شاخص نشان می دهد که چه میزان از ارز صادرات کشور به واردات غذا (به عنوان یک کالای ضروری) اختصاص می یابد.
با این اوصاف سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) تازه ترین داده های مربوط به ارزش واردات غذای ۱۹۵ کشور جهان به کل صادرات این کشورها را سنجیده و این کشورها را به لحاظ میزان برخورداری از امنیت غذایی رده‌بندی کرده است. محاسبات این سازمان بین‌المللی نشان می دهد ایران حدود ۱۱ درصد کل ارزش صادرات خود در هر سال غذا وارد می‌کند که کمتر از ۱۱۹ و البته بیشتر از ۷۶ کشور جهان است.
بالاگرفتن تهدید امنیت غذایی در جهان
به گزارش خراسان، گزارش سازمان خواربار جهانی در خصوص وضعیت امنیت غذایی کشورها در حالی منتشر می شود که جنگ بین روسیه و اوکراین وضعیت امنیت غذایی جهان را به نقاط هشدارآمیزی رسانده است. این دو کشور تقریباً یک سوم از صادرات جهانی گندم را تامین می کنند و گزارش ها حاکی از آن است که هزینه تامین گندم از زمان آغاز سال جدید میلادی بیش از ۶۰ درصد رشد داشته است.
در برابر این شرایط، کشورهای مختلف رویکردهای متفاوتی را در پیش گرفته اند. به عنوان مثال با پیدا شدن نشانه های کمبود، هم اینک کشورهای عمده صادرکننده گندم از جمله روسیه، قزاقستان و هند صادرات خود را برای محافظت از بازارهای داخلی لغو کرده اند.
مردمی سازی یارانه ها و امنیت غذایی مردم
اما در ایران، یکی از اهداف طرح دولت برای مردمی کردن یارانه های ارز ۴۲۰۰ نیز افزایش امنیت غذایی اعلام شده است. دولت در سال های اخیر در حالی به اقلام اساسی مانند روغن و نهاده های دامی بیش از ۷۰ میلیارد یارانه اختصاص داده که گزارش ها نشان می دهد بخش بزرگی از این یارانه ها به دست مصرف کننده نرسید. همزمان، تولیدکنندگان داخلی این کالاها نیز ترجیح دادند یا به جرگه واردکنندگان بپیوندند یا عطای تولید را به لقایش ببخشند چرا که اختصاص ارز ۴۲۰۰ عملا تولید را در خیلی از جنبه ها زیان ده کرده بود . از سوی دیگر و به خصوص با بالا رفتن قیمت های جهانی، انگیزه قاچاق این کالاها از کشور بیش از پیش افزایش یافت به طوری که میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه چندی پیش گفت: آن قدر قاچاق زیاد بوده که گاهی کشورهای همسایه تا شعاع ۳۰۰ کیلومتری از دارو، روغن و آرد مشمولِ دلار ۴۲۰۰ ارتزاق می‌کردند.
هم اکنون به نظر می رسد، این طرح تاثیر خود را گذاشته است به طوری که گزارش ها نشان می دهد یکی از ریشه های کمبود آرد در کشورهایی نظیر عراق، پاکستان و دیگر کشورهای همسایه و نیز روغن در اقلیم کردستان عراق اجرای طرح مردمی سازی یارانه ها بوده است.
در هر حال، به نظر می رسد در شرایط کنونی، تکمیل طرح یاد شده به همراه پیگیری جدی طرح های خودکفایی کالاهای استراتژیک مانند گندم و حتی دانه های روغنی که در سال های گذشته تضعیف شده است، ضرورت دو چندان دارد. توجه به کشاورزی به عنوان یک اولویت همواره مورد تاکید رهبر انقلاب بوده و ایشان در سخنرانی نوروزی امسال با تاکید بر استفاده از دانش بنیان ها و افزایش بهره وری در کشاورزی تصریح کردند :«وقتی که در کشاورزی توانستیم این پیشرفت ها را به وجود بیاوریم و تحول جدی ایجاد بکنیم، این موجب می شود که امنیت غذایی کشور حاصل بشود و به دست بیاید، یعنی کشور از لحاظ مسائل غذایی هیچ وقت دچار مشکل نشود، هیچ نگرانی‌ای وجود نداشته باشد.»
