بانک مرکزی دستورالعمل اجرایی تعیین حدود ارائه خدمات بانکی به اشخاص محجور (کسانی که به علت صغر سن یا اختلال در وضعیت روانی و عقلی خود نمی‌توانند به راحتی و آزادانه در امور خود تصرف کنند) را به بانک‌ها ابلاغ کرد.
بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به تمامی بانک‌ها و موسسات اعتباری اعلام کرد: به موجب ماده (۶۷) آیین نامه اجرایی ماده (۱۴) الحاقی قانون مبارزه با پولشویی مصوب هیأت محترم وزیران، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی مکلف‌اند به منظور پایش مستمر ارباب رجوع در فرآیند شناسایی معمول و نیز ارزیابی ریسک برقراری تعاملات کاری با آنها، نسبت به تعیین سطح فعالیت ارباب رجوع اقدام کنند. در این میان، تعیین سطح فعالیت اشخاص محجور اعم از اشخاص کمتر از (۱۸) سال تمام، مجانین و اشخاص غیررشید که به موجب ماده (۷۰) آیین نامه مذکور ارائه هرگونه خدمات که کاربرد آنها صرفا در فعالیت‌های تجاری توجیه دارد و برای شخص تعهدآور است، به اشخاص یاد شده ممنوع و از اهمیت دو چندانی برخوردار است.
اگر چه برای تعیین سطح فعالیت مشتریان، آگاهی از اطلاعات اقتصادی از جمله اطلاعات شغلی، درآمدهای حاصل از شغل، درآمدهای غیر شغلی و نیز اطلاعات عملیات تجاری آنها نقش کلیدی دارد، لیکن تعیین سطح فعالیت اشخاص محجور، به جهت محدود بودن اقلام اطلاعات اقتصادی آنها با سهولت و سرعت بیشتری قابل انجام است. با عنایت به مراتب مذکور و در اجرای تبصره (۱) ماده (۱۱۲) آیین نامه یادشده، مقرراتی با عنوان «دستورالعمل اجرایی تعیین حدود ارائه خدمات بانکی به اشخاص محجور در مؤسسات اعتباری» تدوین شد و در جلسه هیأت عامل محترم بانک مرکزی مورد تأیید قرار گرفت.
ارائه چه خدمات بانکی برای محجورین ممنوع است؟
«دستورالعمل اجرایی تعیین حدود ارائه خدمات بانکی به اشخاص محجور در مؤسسات اعتباری» مشتمل بر الزامات مهمی است که از جمله اهم آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ارائه خدمات بانکی اعم از اعطای هرگونه ابزار پذیرش، اعطای انواع تسهیلات و قبول انواع تعهدات با موضوعات تجاری، افتتاح و نگهداری حساب سپرده قرض‌الحسنه جاری با یا بدون دسته چک و خرید و فروش ارز اعم از نقدی و حواله‌ای به اشخاص محجور مجاز نیست. اجاره صندوق امانات به اشخاص کمتر از (۱۸) سال نیز ممنوع شده است. مؤسسه اعتباری، مجاز به افتتاح و نگهداری بیش از یک حساب سپرده قرض‌الحسنه پس انداز و یک حساب سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه مدت عادی به نام هر شخص محجور نیست. افتتاح حساب سپرده به صورت مشترک با اشخاص محجور مجاز نیست.
افتتاح حساب سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز و حساب سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه مدت عادی به نام هر شخص محجور مجموعا در بیش از دو مؤسسه اعتباری مجاز نیست و بانک مرکزی شرایط اجرای آن را از طریق سامانه سیاح فراهم می‌کند.
اختصاص هرگونه ابزار پرداخت به حساب‌های سپرده اشخاص کمتر از (۷) سال تمام ممنوع است. اختصاص ابزار پرداخت به حساب‌های سپرده اشخاص بالاتر از (۷) سال تمام تا (۱۲) سال تمام و نیز مجانین و اشخاص غیررشید بالاتر از (۱۸) سال تمام فقط در قالب اعطای کارت پرداخت فیزیکی مجاز است.
مؤسسات اعتباری و شرکت‌های خدمات پرداخت باید امکان پذیرش ابزارهای پرداخت اشخاص محجور در پذیرندگان اصنافی که بانک مرکزی مشخص می‌کند را محدود کنند.
مؤسسات اعتباری باید رویه‌هایی را اتخاذ کنند که پس از رفع حجر، بلافاصله نسبت به خلع سمت نماینده قانونی اقدام و زمینه برای بهره‌برداری مستقیم مشتری از خدمات بانکی فراهم شود. سلب حق برداشت از حساب‌های سپرده‌ای که توسط مادر افتتاح شده‌اند باید پس از رسیدن مشتری به سن (۱۸) سال تمام صورت پذیرد.
حدود مقرر در دستور العمل مذکور برای برداشت از طریق ابزارهای پرداخت به قرار جدول ذیل است:
علاوه بر آن، آستانه مجاز مجموع مبالغ برداشت حضوری از کلیه حساب‌های سپرده متعلق به هر شخص محجور روزانه مبلغ ۵۰ میلیون تومان و ماهانه مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان است. در صورت درخواست دارنده حق برداشت از حساب سپرده شخص محجور مبنی بر ضرورت برداشت وجه حضوری بیش از آستانه‌های مجاز تعیین شده، برداشت وجه منوط به تکمیل فیلد (قسمت) “بابت” در فرم‌های مربوط و ارائه اسناد مثبته دال بر ارتباط وجوه مورد تقاضا برای برداشت، با منافع شخص محجور است.
