تصور انسان در مورد هیچ حیوانی به اندازهی دایناسورها در چند دههی گذشته تغییر نکرده است. در ابتدا تصور میشد دایناسورها همگی خاکستری و قهوهای بودهاند، ولی اکنون دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که احتمالاً برخی از دایناسورها دارای پرهای برجسته با رنگهای روشن بودهاند. پرسش اینجاست که واقعاً دایناسورها چه رنگی بودهاند و دانشمندان از کجا به رنگ دایناسورها پی بردهاند؟
از زمانی که سال ۱۹۹۶ اولین فسیل دایناسور کشف شد، دانشمندان ساختارهای میکروسکوپی درون فسیلهای دایناسورها را مورد بررسی دقیق قرار دادهاند. دانشمندان در بررسیهای خود به دنبال مرکب فسیل شده در اجداد حیواناتی مانند هشتپا و ماهی مرکب جستجو کردهاند.
اگر مرکب استخراج شده از ماهی مرکب در زیر میکروسکوپ مورد آزمایش قرار گیرد میتوان دانههای گرد درون آنرا دید. مرکب فسیل شده نیز دقیقاً همین وضعیت را دارد. این دانههای گرد در واقع ملانین هستند؛ رنگدانهای که باعث رنگی شدن مو، پوست و حتی چشم حیوانات میشود. اکنون دانشمندان دریافتهاند که تا قبل از این، دانههای گرد موجود در فسیل دایناسورها به عنوان باکتری در نظر گرفته میشدند و کسی از آن برای بررسی رنگ دایناسورها استفاده نمیکرد.
در گذشته دانشمندان تصور میکردند که رنگدانهها نمیتوانند در فرآیند فسیل شدن باقی بمانند، ولی اکنون مشخص شده است که رنگدانهها نه تنها باقی میمانند، بلکه میتوانند رنگ دایناسورها را نیز به ما بگویند. دلیل حفظ رنگدانهها این است که ملانین نه تنها به صورت دانههای گرد وجود دارد، بلکه شکلهای دیگری نیز دارد که هر کدام رنگهای مختلفی را ایجاد میکنند.
اگر به رنگدانههای موهای یک انسان با موهای مشکی و یک پرندهی سیاه نگاه کنید، درمییابید که رنگدانههای هر دو مانند سوسیس است؛ ولی اگر موی روشن متمایل به قرمز داشته باشید، رنگدانههای شما به شکل کروی است. بنابراین جستجو به دنبال رنگدانههای موجود در فسیل دایناسورها به ما میگوید که دایناسور چه رنگی بوده است. اگر رنگدانهها بزرگ باشند نشاندهندهی رنگ خاکستری و آبی هستند. رنگدانههای بلند و باریک نیز نشان دهندهی رنگ متمایل به رنگینکمان هستند.
اولین دایناسوری که با این روش مورد بررسی قرار گرفته یک دایناسور مشابه پرندگان امروزی بوده که رنگدانههای موجود در فسیل آن نشان داده که این دایناسور خاکستری بوده است و نوک بالهای آن متمایل به سفید بوده است. بررسیهای دقیقتر نیز نشان داده است که روی سر تا پشت این دایناسور رنگ قرمز داشته است. یکی دیگر از دایناسورهایی که دانشمندان مورد بررسی قرار دادهاند، رنگ مشابه راکونهای امروزی داشته است.