اسکن جدید مغز سگ در تحقیقات اخیر اثبات می‌کند که سگ‌ها واقعا از طریق بوها می‌بینند و مغز آنها سیم کشی پیچیده‌ای دارد.
همه ما می‌دانیم که سگ‌ها علاقه به بوییدن چیزهای عجیبی، مثل مدفوع چندش‌آور دارند. بوییدن دیابت، سرطان و کرونا نیز حس بویایی قدرتمند آنها را نشان می‌دهد. با این حال محققان اخیرا اسکنی از مغز سگ‌ها انجام دادند که اثبات می‌کند، سگ‌ها واقعا از طریق بوها می‌بینند و مغز آنها شگفت‌انگیز است.
مغز شگفت‌انگیز سگ‌ها؛ دیدن از طریق بوها
اریکا اندروز از دانشگاه کرنل و همکارانش، محققان تصویربرداری عصبی دامپزشکی هستند و به تازگی مسیرهای بویایی مغز سگ را با استفاده از اسکن ام آر آی ترسیم کردند. در این تکنیک از تفاوت‌های جریان مولکول‌ها، مثل آب برای ایجاد نقشه‌ی پیچیده ساختارهای بافتی استفاده می‌شود.
این تیم با استفاده از این داده‌ها، نقشه‌های سه بعدی از مجاری عصبی مغز سگ‌ها ساختند و ماده سفید گسترده‌ای را ردیابی کردند که نواحی بویایی مغز را به هم مرتبط می‌کرد؛ در نتیجه یک بزرگراه اطلاعاتی عظیم و ناشناخته بین سیستم بویایی و بینایی سگ‌ها آشکار شد.
پیپ جانسون، محقق تصویربرداری می‌گوید:
ما تا کنون هرگز این ارتباط بین بینی و لوب پس سری از نظر عملکرد قشر بینایی را که در سگ‌ها دیدیم، در هیچگونه گونه دیگری ندیده بودیم.
به عقیده جانسون، این خطوط از نظر اندازه در مقایسه با آنچه در سیستم بویایی انسان توصیف شده‌است، بی نظیر است و بیشتر شبیه آنچه در سیستم بینایی انسان وجود دارد، عمل می‌کند.
به همین علت سگ‌ها بدون بینایی هم عملکرد خوبی دارند؛ مثلا سگ‌های کور هنوز هم می‌توانند بازی کنند. دامپزشک بازنشسته ارتش آمریکا، ایلین جنکلین معتقد است که این موضوع در مورد سگ‌ها فوق العاده است.
تا قبل از این تحقیقات، افراد زیادی بر اساس رفتار سگ‌های آموزش دیده و سگ‌های ردیابی، به این موضوع اشاره کرده بودند؛ اما تاکنون موفق به اثبات آن نشده بودند.
بر اساس سیستم بویایی، سگ‌ها می‌توانند آگاهی از فضا به دست آورند، ارتباطات شیمیایی را متوجه شوند و حتی حالات روحی ما را حس کنند. آنها همچنین می‌تواند منابع گرمای ضعیف را احساس کنند. جانسون می‌گوید:
این موضوع در سگ‌ها بسیار منطقی است. وقتی ما وارد یک اتاق می‌شویم برای پی بردن به این که هر چیزی در کجا قرار دارد در درجه اول از بینایی خود استفاده می‌کنیم. اما در سگ‌ها بینایی با بویایی ادغام شده‌است و آنها از هر دو حس برای تشخیص محیط و پیدا کردن راه خود استفاده می‌کنند.
محققان ۲۳ سگ را اسکن کردند و مسیرهای اطلاعاتی ماده سفید مغز را شناسایی کردند که به شدت زیاد بویایی را به چهار منطقه دیگر مغز متصل می‌کند.
در تصویر زیر، قسمت سمت چپ نماینده پیاز بویایی است. دقیقا مثل انسان‌ها احتمالا، مسیرهای بویایی به قشر پیریفورم (قسمت سبز) و سیستم لیمبیک (قسمت آبی) بو را به حافظه و احساسات متصل می‌کند.
قشر آنتوریتال (قسمت بنفش) بوها را پردازش می‌کند و همچنین به حافظه متصل می‌شود. یک یافته غیر منتظره در این تحقیقات، پی بردن به پیوندهای بین پیاز بویایی و ساقه مغز از طریق دستگاه قشر نخاعی (قسمت فیروزه‌ای) بود.
اندروز و همکارانش گمان می‌کنند که این ارتباطات ممکن است به سگ در پاسخ‌های غریزی بیشتر به بوها کمک کند، بدون این که پردازش بالاتر در مغز رخ دهد.
محققان مغز دو سگ را تشریح کردند تا این مدل را تایید کنند. آنها معتقدند، قبل از اینکه بتوانیم با اطمینان درباره معنای این ارتباطات مغزی صحبت کنیم، باید تحقیقات الکتروفیزولوژیکی انجام دهیم.
در این مرحله نمی‌توانیم با قطعیت بگوییم که سگ‌ها می‌توانند بوها را ببینند. البته در نظر داشته باشید که مغز قادر به انجام کارهای بسیار عجیب است.
این تیم در مقاله خود نتیجه گرفت که سیستم بویایی نقش برجسته یا در واقع غالب در شناخت سگ‌ها دارد و در بسیاری از مسیرهای پردازش اصلی ارتباط دارد. سیستم بویایی، شبکه حیاتی برای بررسی شناخت سگ‌ها است.
اندروز و همکارانش قصد دارند تا سیستم بویایی گربهها و اسبها را نیز نقشه برداری کنند. هر دو این گونه‌ها قدرت بویایی شگفت‌انگیزی دارند. البته اسبها گیاه خوار هستند؛ بنابراین احتمالا از حس بویایی خود بسیار متفاوت استفاده می‌کنند.
داده‌های اولیه اثبات می‌کند که مجاری مغز بویایی در گربهها حتی ممکن است از سگ‌ها نیز گسترده‌تر باشد.
