کشور‌های دارای فناوری فضایی به سرعت در حال توسعه برنامه‌هایی برای استفاده تجاری از فضا هستند و این امر به بارور بسیاری کارشناسان می‌تواند شکاف میان این کشور‌ها با کشور‌های فاقد این فناوری را بیشتر کند.
فناوری فضایی در نظر بسیاری از مردم یک فناوری بین المللی است که با همکاری تعدادی از کشور‌ها محقق شده است. این نگاه اگرچه نادرست نیست، اما واقعیت این است که این کشور‌ها نگاهی کاملاً تجاری به فضا دارند و این نگاه از دید بسیاری از کارشناسان می‌تواند پیامد‌هایی برای ما در اینجا، یعنی زمین داشته باشد.
ماهواره‌ها به اجرای اینترنت و تلویزیون کمک می‌کنند و در سیستم موقعیت یابی جهانی نقش اساسی دارند. آن‌ها پیش بینی آب و هوای مدرن را امکان پذیر می‌کنند، به دانشمندان کمک می‌کنند تخریب محیط زیست را ردیابی کنند و نقش بزرگی در فناوری مدرن نظامی ایفا می‌کنند. کشور‌هایی که خود ماهواره‌های برای ارائه این خدمات ندارند به کشور‌های دیگر متکی هستند. دانشمندان می‌گویند نابرابری در دسترسی به ماهواره‌ها از هم اکنون در حال رخ دادن است، اما در آینده‌ای نه چندان دور، توانایی استخراج منابع از ماه و سیارک‌ها می‌تواند به یک نقطه تفاوت اصلی بین دارندگان تکنولوژی فضایی و … تبدیل شود. ظهور سیاست‌های جدید نیز خطر دائمی شدن این نابرابری‌ها را به دنبال دارد.
به لطف تجاری سازی سریع، کوچک سازی و کاهش شدید هزینه‌های فناوری ماهواره در سال‌های اخیر، اکنون کشور‌های بیشتری قادر به بهره مندی از مزایای فضا هستند. CubeSats ماهواره‌های کوچک، ارزان و قابل تنظیمی هستند که فناوری به مراتب ساده تری برای تولید لازم دارند و اغلب کشور‌های نو ظهور در عرصه فضا در حال استفاده کردن از آن‌ها هستند. شرکت‌هایی مانند اسپیس ایکس می‌توانند یکی از این ماهواره‌ها را با قیمت نسبتاً ارزان – از ۱۳۰۰ دلار به ازای هر پوند وزن – به مدار زمین پرتاب کنند. با این حال، مکان‌های بسیار زیادی برای «پارک کردن» یک ماهواره در مدار زمین وجود ندارد و این مکان‌ها به سرعت در حال پر شدن هستند.
بهترین پارکینگ در مدار ثابت زمین، در حدود ۲۲۲۵۰ مایل (۳۵۸۰۰ کیلومتر) بالاتر از خط استوا است. یک ماهواره در مدار ثابت زمین با همان سرعت زمین می‌چرخد و مستقیماً بالای یک مکان منفرد در سطح زمین باقی می‌ماند – که می‌تواند برای ماهواره‌های مخابراتی، پخش و هواشناسی بسیار مفید باشد. جالب است بدانید که تا فوریه ۲۰۲۲ تنها ۱۸۰۰ اسلات مداری زمین ایستا وجود دارد که ۵۴۱ مورد از آن‌ها توسط ماهواره‌های فعال اشغال شده است. کشور‌ها و شرکت‌های خصوصی قبلاً ادعا کرده‌اند که بیشتر اسلات‌های اشغال نشده را در اختیار گرفته اند.
اسلات‌های مداری توسط آژانسی از سازمان ملل متحد به نام اتحادیه بین المللی مخابرات اختصاص داده می‌شود. اسلات‌ها رایگان هستند، اما بر اساس اولویت به کشور‌ها داده می‌شود. زمانی که یک ماهواره به پایان عمر ۱۵ تا ۲۰ ساله خود می‌رسد، یک کشور می‌تواند به سادگی آن را جایگزین کرده و در جایگاه خود تجدید کند. این به طور موثر به کشور‌ها اجازه می‌دهد تا این موقعیت‌ها را به طور نامحدود برای خود حفظ کنند. پس کشور‌هایی که در حال حاضر از فناوری استفاده از مدار ثابت زمین برخوردار هستند، نسبت به کشور‌هایی که فاقد آن هستند، برتری عمده‌ای دارند.
دسترسی به منابع موجود در فضا
سیارک‌ها مقادیر شگفت انگیزی از مواد معدنی و فلزات ارزشمند را در خود جای داده اند. در اواخر امسال، ناسا کاوشگری را برای کاوش در سیارکی به نام ۱۶ Psyche پرتاب خواهد کرد که دانشمندان تخمین می‌زنند حاوی بیش از ۱۰ کوئینتیلیون دلار آهن است. بهره برداری از ذخایر عظیم منابعی مانند این و انتقال آن‌ها به زمین می‌تواند رونق عظیمی برای اقتصاد کشور‌های دارای فناوری فضایی ایجاد کند و در عین حال اقتصاد کشور‌هایی را که در حال حاضر به صادرات مواد معدنی و فلزات وابسته هستند، مختل کند.
یکی دیگر از منابع بسیار ارزشمند موجود در فضا هلیوم-۳ است، نسخه کمیابی از هلیوم که دانشمندان فکر می‌کنند می‌تواند در واکنش‌های همجوشی هسته‌ای بدون تولید زباله‌های رادیواکتیو مورد استفاده قرار گیرد. اما برای تبدیل شدن هلیوم-۳ به یک منبع انرژی امکان پذیر، موانع تکنولوژیکی قابل توجهی وجود دارد که باید بر آن‌ها غلبه کرد. با این همه ذخایر کافی از این ماده در ماه و سایر نقاط منظومه شمسی وجود دارد که نیاز‌های انرژی زمین را برای چندین قرن برآورده می‌کند. اگر کشور‌های قدرتمند فضایی فناوری استفاده و استخراج هلیوم ۳ را توسعه دهند و ترجیح دهند مزایای آن را با سایر کشور‌ها به اشتراک نگذارند، این می‌تواند منجر به نابرابری‌های پایدار در زمین شود.
مهمتر از همه، قوانین فضایی بین المللی موجود برای مدیریت شبکه پیچیده شرکت‌های خصوصی و کشور‌هایی که برای منابع در فضا رقابت می‌کنند، مناسب نیستند. ظاهرا کشور‌ها در گروه‌هایی – یا «بلوک‌های فضایی» – سازمان‌دهی می‌شوند که بر سر اهداف و قوانین مأموریت‌های فضایی آینده متحد می‌شوند. دو بلوک فضایی قابل توجه در حال برنامه‌ریزی ماموریت‌هایی برای ایجاد پایگاه‌ها و عملیات معدنی احتمالی در ماه هستند. توافقنامه آرتمیس به رهبری ایالات متحده و همچنین طرح‌های مشترک چین و روسیه دو نمونه بازز از این بلوک‌های فضایی است.
در حال حاضر، بازیگران اصلی فضا در حال ایجاد هنجار‌هایی برای بهره برداری از منابع هستند. این خطر وجود دارد که به جای تمرکز بر منافع روی زمین، رقابت‌ها به سمتی هدایت شود که به محیط فضایی آسیب برساند و باعث درگیری شود. در واقع اکنون این پیمان‌های فضایی در حال تبدیل شدن به هنجار‌های بین المللی هستند که کمتر ساکنان روی زمین به ویژه کشور‌های غیر فضایی را مد نظر قرار داده است. این بیم وجود دارد که در نهایت این بلوک‌ها انحصار بهره برداری و استفاده از منابع فضایی را برای خود نگه دارند و این بدان معناست که نابرابری‌ها در زمین افزایش خواهد یافت.
