مطالعه انجام شده توسط محقققان استرالیایی نشان میدهد اهدای خون به صورت منظم میتواند میزان PFAS یا مواد شیمیایی سمی را در بدن کاهش دهد. به نظر میرسد محققان برای اولین بار موفق به یافتن روشی شدهاند که به کمک آن بتوان مواد شیمیایی را برای همیشه از بدن حذف کرد.
مواد شیمیایی سمی در آب، هوا و مواد غذایی مصرفی ما وجود دارند. به عبارت دیگر، میتوان گفت آنها در خون ما نیز هستند. منظور ما از مواد شیمیایی سمی «پرفلوئوروآکلیل» و «پلی فلوئوروآلکیل» یا همان «PFAS» است – دانشمندان به این دسته از مواد سمی، «مواد سمی همیشگی» میگویند. این مواد شیمیایی سازنده پلاستیک هستند و هرگز تجزیه نمیشوند. این مواد تعادل ظریف «میکروبیوم» روده را بهم میزد، باعث آسم و سایر بیماریهای ریوی میشود و با حضور در خون بیماریهای متعدد دیگری را نیز با خود به همراه میآورند. اهدای خون منظم تنها راه حذف این مواد شیمیایی سمی از بدن است.
این تحقیق که در «JAMA Network Open» منتشر شد، نمونه خون ۲۸۵ آتشنشان از استرالیا را مورد مطالعه قرار داد. این آتشنشانان طی ۱۲ ماه به صورت مرتب خون و پلاسما اهدا میکردند. محققان تصمیم گرفتند این آزمایش را بر روی آتشنشانان انجام دهند زیرا این افراد بیشتر از سایرین در معرض PFAS قرار دارند و سطح مواد شیمیایی سمی در خونشان بیشتر است.
آتشنشانان به سه گروه تقسیم شدند: گروه اول هر شش هفته یکبار پلاسما اهدا میکرد. گروه دوم که تنها شامل یک نفر بود، هر ۱۲ هفته یکبار خون اهدا میکرد. گروه سوم نیز افرادی بودند که در طول دوره آزمایش نه خون و نه پلاسما اهدا کردند. آنها میگویند: «ما این کار را به صورت مرتب انجام میدهیم تا سموم را از بدن دفع کنیم.»
برطبق آزمایشات انجام شده، محققان دریافتند با اهدای پلاسما میانگین «پرفلوئورواکتان سولفونات» در خون به میزان ۲.۹ میلی گرم در هر میلیلیتر کاهش مییابد. در هنگام اهدای خون، میزان کاهش این ماده سمی ۱.۱ نانوگرم در هر میلیلیتر است. بدین ترتیب مشخص میشود که اهدای پلاسما در کاهش مواد شیمیایی سمی موثرتر از اهدای خون است. تغییرات مشابهی در رابطه با سایر PFASها نیز مشاهده شد و به محققان اطمینان داد که اهدای پلاسما موثرترین روش در کاهش این مواد است.
PFASها همه جا وجود دارند. آنها به دلیل مقاومت در برابر حرارت و آب، در انواع مواد نچسب، مواد مقاوم در برابر آب و … استفاده میشوند. آنها سرطانزا هستند و با اختلالات ایمنی بدن، وزن کم جنین، ناهنجاریهای عملکرد تیروئید، چاقی، افزایش سطح لیپید بدن، تغییرات عملکرد کبد و خطر ابتلا به نئوپلاسم مرتبط هستند.
اکنون هیچ مکانی روی زمین نیست که به PFAS آلوده نشده باشد. اما برخی از کشورها بیشتر از سایرین در معرض خطر آلودگی هستند. در پاسخ به این سوال که برای گیرندگان خون چه اتفاقی میافتد، باید گفت: « مواد مذکور همه جا وجود دارند و تاکنون هیچ آستانه خطر افزایشی برای گیرندگان خون شناسایی نشده است.»
درحالیکه تحقیقات بیشتری برای آزمایش اینکه آیا اهدای خون یا پلاسما به صورت منظم میتواند یک راهحل دائمی باشد یا خیر، مورد نیاز است، این تحقیق اهمیت حذف مواد شیمیایی از بدن را برجسته میکند.