به گفته یک پژوهشگر، طبق قواعد مکانیک کوانتومی علیت معکوس، در اصل آزمایشی فرضی است که به کمک عناصر کوانتومی تلاش می کند که پیش‌بینی کند آیا آینده می تواند حال را تحت اثر قرار دهد و بطور کلی، آیا زمان حال می تواند بر روی گذشته اثر بگذارد.
علیت معکوس یکی از جنبه های نوین مکانیک کوانتومی است که به پدیده های فرضی یا فرآیندهایی اطلاق می شود که اصولاً به جریان معکوس علت و معلول ها می پردازد. اگر بخواهیم تعریف دقیقی از علیت به نقل از زبان فیزیکدانان بدهیم، باید گفت؛ پیوستگی بین یک پدیده به نام علت با رویدادی دوم که همان معلول است را اصل علیت می گویند.
پیام طیبی زاده، دکتری فیزیک و پژوهشگر در زمینه ذرات بنیادین در گفتگو با خبرنگار سیناپرس درباره اهمیت اصل علیت در دنیای کوانتومی گفت: واضح است که هر معلولی نتیجه علتی است. برای مثال فردی که در چند روز گذشته فعالیت های زیادی انجام داده است، طبیعی است که احساس خستگی کند. بنابراین انجام فعالیت های زیاد باعث شده است که فرد خسته شود؛ اما اگر پیش از انجام کاری خستگی حاصل از آن را تجربه کند چه دلیلی برای این خستگی دارد؟ این فرایند در مکانیک کوانتومی به اصل علیت بر می گردد؛ طبق قواعد علیت معکوس در مکانیک کوانتومی یک معلول، پیش از روی دادن علتش، اتفاق می افتد.
فیزیک فرصت شناور شدن در هستی مطلق است
وی افزود: من در کتاب «نقطه عطف» اینگونه شرح داده ام که مهمترین رسالت علم فیزیک کشف حیات نامحدود است و باید گفت؛ فیزیک فرصت شناور شدن در هستی مطلق است. در واقع گذشته، حال و آینده هر ذره در جهان دارای قواعدی است که فیزیک در صدد کشف آن برآمده است. بنابراین هستی در فیزیک تصویری کوانتومی است و فیزیک کوانتومی راهی است که بتوان به کمک آن حقیقت طبیعت و بُعد نامحدود آن را کشف کرد که این نامحدود در حقیقت به نام انسان یا ذره نامتناهی است. در واقع ذره در علم کوانتوم همان انسان است.
وی گفت: باید عنوان کنم که علیت معکوس طبق قواعد مکانیک کوانتومی، در اصل آزمایشی فرضی است که به کمک عناصر کوانتومی تلاش می‌کند که پیش‌بینی کند آیا آینده می‌تواند حال را تحت اثر قرار دهد و بطور کلی، آیا زمان حال می‌تواند روی گذشته اثر بگذارد. من در اثر پژوهشی خود به نام «تئوری ریسمان» که در سال ۲۰۱۶ میلادی انجام دادم، اثبات کردم که زمان حال درست انتهای زمان گذشته و ابتدای زمان آینده است که به آن (آنِ زمان) می گویند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توانیم سفر در زمان را با علیت معکوس ممکن بدانیم؟ گفت: البته باید بگویم که سفر در زمان دقیقاً مترادف با علیت معکوس نیست، اما دارای وجه اشتراک هستند. فیزیک کوانتومی هنوز علیت معکوس را در زمره علم کوانتوم به رسمیت نمی‌شناسد. اگرچه بعضی از نظریه ها از نظر ریاضی فیزیک به ذرات اجازه می دهند که در زمان به عقب بازگردند. این نظریات توسط فیزیکدانان برجسته مطرح شده و از سوی برخی هم در جامعه علمی معنی دار در نظر گرفته شده است.
طیبی زاده با اشاره به کتاب «تئوری کوانتومی» گفت: با توجه به آنچه که در این کتاب مطرح کردم؛ در عصر حاضر بیش از سیصد سال است که عقاید نیوتونی و تصویری که او از کل جهان ارائه داده، برداشت ما از جامعه و اصولاً جهان را تحت‌الشعاع قرار داده است. وی مطابق مبانی مکانیک کلاسیک، جهان را همانند اتومبیلی میدانست که از بسیاری قطعات کوچک، مثل موتور و غیره، تشکیل شده است و معتقد بود که برای شناخت کل اتومبیل ابتدا باید هر یک از اجزا مشخص و تفکیک شده و کاربرد آنها بطور مستقل شناسایی و سپس مجدداً در کنار یکدیگر قرار گرفته تا قابلیت کل اتومبیل شناخته شود. این مسأله بعدها پای بشر را تا ماه و مریخ باز کرد، اما سفر به ماه در قرن هجدهم میلادی در مرتبه تخیلات انسان بود. به عقیده من همین امر در مورد علیت معکوس هم صادق است.
وی افزود: چون جهان از ذرات بسیار بنیادی و ریسمان‌های مرتعش شکل گرفته، پس ذرات و همه موجودات میکروسکوپی در آن ها با جهان ارتباط ناگسستنی دارند. در حقیقت علیت معکوس کوانتومی زمانی درک می شود که شناخت ما از زمان وسعت یابد.
به گفته طیبی زاده، این ذره نامتناهی مجموعه ای از علوم کهکشانی است؛ کهکشان ها هم نیز تصویری از انسان است؛ در نتیجه، انسان همان موجود بی نهایتی است که بازتاب دهنده جهان است.
