یک پژوهش جدید نشان میدهد که کشش گرانشی خورشید و ماه در واقع بر فعالیتهای گیاهان و جانوران اثر میگذارد. با وجود این، مکانیسم دقیقی که این فرآیند طی آن رخ میدهد هنوز ناشناخته است. دادههای مطالعاتی محققان نشان میدهد جزر و مدهای گرانشی میتوانند رفتار گیاهان و جانوران را در هنگام خواب، حرکت و رشد تغییر دهند – حتی اگر سایر محرکها نظیر چرخههای شب و روز را در محاسبات لحاظ نکنیم.
با وجود آنکه جزر و مدهای گرانشی خورشید و ماه در مقایسه با گرانش زمین بسیار ناچیزند– یک میلیونیم گرانش زمین – این پژوهش نشان میدهد که این جزر و مدها باز هم نقش مهمی در ارزیابی رفتار ارگانیسمها دارند.
“کریستیانو دی ملو گالِپ”، زیست فیزیکدان دانشگاه کامپیناس (یونیکامپ) در برزیل به بنیاد تحقیقات سائو پائولو (FAPESP) عنوان کرد: «تمام مواد روی زمین، چه جاندار چه بیجان، اثرات نیروهای گرانشی خورشید و ماه را که به شکل نیروهای جز و مدی ظاهر میشوند تجربه میکنند.
«نوسانات دورهای این نیروهای جزر و مدی شامل دو سیکل روزانه است که با حرکات این اجرام آسمانی به طور ماهیانه و سالانه تنظیم میشوند. همۀ ارگانیسمهای موجود در سیاره در چنین شرایطی تکامل مییابند.»
محققان سه پژوهش قبلی را که بهطور خاص حاوی اطلاعات جزر و مد گرانشی بودند مورد بررسی قرار دادند. مطالعۀ ایزوپودها (سخت پوستان کوچک و بدون صدف) در سال ۱۹۶۵ نشان داد که الگوی شناکردن این موجودات، حتی اگر آنها را در آزمایشگاه داخل آب بیاندازید و جزر و مد مصنوعی ایجاد کنید، باز هم وابسته به جزر و مدهای گرانشی در اقیانوس (با دوره تناوب ۱۲.۴ ساعت) است.
منبع دیگر شامل پژوهشی دربارۀ مرجان میشد که در سال ۱۹۸۵ انجام شد و نشان داد رشد مرجان و تولید لاروها با جزر و مدهای گرانشیای که تحت تأثیر خورشید و ماه قرار دارند سازگار است. و سرانجام پژوهشی مربوط به سال ۲۰۱۴ دربارۀ رویش بذرهای گل آفتابگردان که با آزمایشهای جدید از سوی نویسندگان این مقاله تکمیل شد، باز هم نشان داد که رویش بذرها با الگوهای گرانشی خورشید و ماه هماهنگ است. پژوهشگران در مقاله خود به مطالعات قبلی دیگری نیز اشاره کردهاند.
“گالِپ” عنوان کرد: «دادهها نشان میدهند که در غیاب سایر محرکهای ریتمی (موزون) نظیر نور و دما، جزر و مدهای گرانشی محلی برای سازماندهی رفتار دورهای این ارگانیسمها کفایت میکنند.»
«این شواهد اعتبار آزمونهای موسوم به «جریان آزاد» را زیر سؤال میبرند. در این آزمونها عوامل محیطی متعدد کنترل میشوند اما نوسانات گرانشی نادیده گرفته میشوند. اما این نوسانات همچنان وجود دارند و ممکن است بر رفتار ارگانیسمهای زنده تأثیر بگذارند.»
برای مثال، در پژوهش مربوط به ایزوپودها، مشاهده شد که الگوی شنای این ارگانیسمها با جزر و مدهای گرانشی محیطی که آنها را از آنجا خارج کرده بودند هماهنگ است و حتی چند روز پس از انتقالشان به آزمایشگاه همچنان رفتار مشابهی از خود نشان میدادند. سالهای زیادی است که دربارۀ تأثیر این جزر و مدهای گرانشی بر حیوانات و گیاهان مقالاتی منتشر شده، اما فراتحلیل جدید نشان داد که این پدیده فراگیر بوده و باید در پروژههای تحقیقاتی بیشتر مد نظر قرار گیرد.
میدانیم که برخورددهندۀ هاردونی بزرگ(LHC) باید به طور جزئی و مداوم تنظیم گردد تا این نیروهای جزر و مدی گرانشی در محاسبات لحاظ شوند، و به همین طریق، این نیروهای نامحسوس نیز میتوانند بر چرخههای خواب انسان تأثیر بگذارند – به خصوص اگر از روز و شب آگاه نباشیم. “گالِپ” عنوان کرد: «در این مقاله نشان دادیم که جزر و مد گرانشی در واقع نیروی محسوس و مؤثری است که همیشه فعالیتهای ریتمی (موزون) این ارگانیسمها را شکل میدهد.» جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Experimental Botany منتشر شده است.