تحقیقات جدید مشخص ساخته است که از ابتدای شیوع کرونا تا به امروز تقریبا تمام جمعیت ایران یک یا چند بار به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند.
نتایج به دست آمده از مطالعات پژوهشگران دانشگاه آکسفورد به سرپرستی ماهان غفاری مشخص ساخته است که از ابتدای شیوع ویروس کرونا تا به امروز اکثرا یا حتی تمام شهروندان ایران برای یک یا چند بار به کرونا مبتلا شده‌اند. این در صورتی است که همچنان گونه دلتای این ویروس در کشور ما در حال گسترش است و به ایمنی جمعی نرسیده‌ایم.
بسیاری از محققان منبع کروناویروس را چین می‌دانند، پس از چین کشور ما نیز یکی از اولین کشورهایی بود که درگیر کرونا شد و با این وجود تزریق واکسن نیز در ایران با سرعت پایینی پیش رفت. ماهان غفاری، پژوهشگر دانشگاه آکسفورد عنوان می‌کند که تا نخستین روزهای تابستان واکسن کووید-۱۹ تنها به سه درصد از جمعیت کشور تزریق شده بود؛ این در صورتی است که در حال حاضر ۳۴ درصد از جمعیت کشور در برابر کرونا واکسینه شده‌اند که دلیل اصلی آن سرعت گرفتن واکسیناسیون عمومی است.
بررسی دقیق آثار کرونا در کشور امکان‌پذیر نیست
در حال حاضر نمیتوان آثار کووید-۱۹ در کشور را به خوبی مورد بررسی و ارزیابی قرارداد که دلیل اصلی این موضوع دسترسی نداشتن به اطلاعات مربوط به افراد کرونایی است. تا پیش از فروردین سال گذشته وزارت بهداشت اطلاعات مربوط به مبتلایان تمام استان‌ها را منتشر می‌کرد، اما از فروردین دیگر شاهد انتشار اطلاعات نبودیم. لازم به ذکر است که گزارش‌های مربوط به تعداد مبتلایان و فوتی‌های ناشی از کرونا که توسط کشورهای ضعیف یا در حال توسعه منتشر می‌شود چندان قابل اعتماد نیست، چرا که معمولا از میزان واقعی کمتر هستند.
پژوهشگران دانشگاه آکسفورد برای این که بتوانند به داده‌های بیشتری دست پیدا کنند، آماری که سازمان ثبت احوال در ۹ ماهه ابتدایی سال گذشته میلادی در رابطه با تمام فوتی‌های کشور اعم از کرونایی و غیر کرونایی منتشر کرده بود را مورد بررسی قرار داده و با اطلاعاتی که تا پیش از این تاریخ منتشر شده بود مقایسه کردند. این مقایسه مشخص ساخت که تعداد مرگ و میرها از حد انتظار بسیار بالاتر است. آن‌ها سپس تعداد مبتلایان به کرونا و همچنین مرگ و میرهای ناشی از آن را با توجه به همین مرگ و میر اضافی مورد ارزیابی قرار دادند.
سازمان ثبت احوال از ماه آگوست میلادی شروع به انتشار داده‌های هفتگی طبقه‌بندی شده بر اساس رده سنی کرد. پژوهشگران با استفاده از این داده‌ها موفق شدند تا فراگیری ویروس کرونا از دی سال ۱۳۹۸ تا شهریور سال جاری را به خوبی ارزیابی کنند. پژوهشگران این تحقیق تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در تمام استان‌های کشور را با استفاده از رقم جهانی نرخ مرگ و میر ناشی از عفونت (IFR) و همچنین تقسیم آن بر شمار مرگ و میر اضافی محاسبه کردند.
بررسی‌ها مشخص ساخته است که تعداد زیادی از شهروندان تمام استان‌های کشور درگیر کرونا بوده‌اند. تا ۲۶ شهریور بیش از ۱۰۰ درصد جمعیت ۱۱ استان کشور مبتلا به کووید-۱۹ بوده‌اند که از میان آن‌ها سیستان و بلوچستان رکورددار تعداد مبتلایان بوده است. نرخ حمله ویروسی در این استان هم ۲۵۹ درصد بوده است. با توجه این داده‌ها مشخص می‌شود که کرونا به بدن تعداد زیادی از افراد دو بار و همچنین به بدن برخی دیگر نیز سه بار نفوذ کرده است.
مصونیت جمعی در کشور از طریق ابتلای طبیعی به دست نیامده است
پژوهشگران این مطالعه معتقد هستند که مصونیت جمعی با وجود شیوع گسترده کووید-۱۹ در کشور از طریق ابتلای طبیعی به دست نیامده، بلکه فراگیری گونه‌های جدید کووید-۱۹ یا کاهش ایمنی ناشی از ابتلا در طول زمان باعث این مسئله شده است. طبق گفته مارک لوب از دانشگاه مک‌مستر، اندازه‌گیری مستقیم عفونت‌ها بهترین روش برای مشخص کردن تعداد مبتلایان به ویروس در یک جمعیت معین است. با تمام این اوصاف وی معتقد است که احتمالا نتایج به دست آمده از تحقیق درست باشد. لوب عنوان می‌کند که آنتی بادی موجود در بدن مردم جهان کاهش یافته و از این رو نمیتوان در برابر کرونا به ایمنی جمعی دست پیدا کرد.
وی ادامه می‌دهد تزریق واکسن تنها راهی است که می‌توان با استفاده از آن از فراگیری یک ویروس جلوگیری کرد و در بدن افراد آنتی بادی ایجاد کرد. با توجه به مانائوس برزیل می‌توان به خوبی درک کرد که تنها راه ایمنی جمعی تزریق واکسن است. در اکتبر سال گذشته میلادی از ۷۶ درصد شهروندان مانائوس برزیل آزمایش خون گرفته شد و این آزمایش نشان داد که تمام این ۷۶ درصد درگیر کرونا هستند. این در صورتی است که آستانه ایمنی جمعی در مانائوس ۶۷ درصد تخمین زده شده بوده است. تعداد مبتلایان و مرگ و میرهای ناشی از کرونا در مانائوس در ماه‌های دسامبر و ژانویه به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرد که طبق گفته محققان دلیل اصلی این موضوع فراگیری گونه گاما در آن زمان بوده است.
نتایج به دست آمده از یک تحقیق جدید مشخص ساخته است که کروناویروس جدید می‌تواند طی ۱۶ ماه افرادی را که تا پیش از این به کرونا مبتلا شده بودند مجددا آلوده کند. این در صورتی است که ابتلای مجدد به ویروس سرماخوردگی بسیار بیشتر زمان می‌برد. علاوه بر این یک تحقیق دیگر در هند نیز نشان داد که گونه دلتا ۲۷ درصد از افرادی که تا پیش از این به کرونا مبتلا شده بودند را در اوایل سال جاری مجددا آلوده کرده است.
هیچ کشوری به ایمنی جمعی در برابر کووید-۱۹ دست پیدا نکرده است
طبق گفته دیوید فیمس از دانشگاه تورنتو، تحقیق پژوهشگران دانشگاه آکسفورد در رابطه با کشور وسیع و پرجمعیت ایران تا حدودی می‌تواند درست باشد. با این وجود وی عنوان می‌کند که این تحقیق جدید با تکیه بر دو فرض نتیجه‌گیری کرده است؛ یکی این که کروناویروس دلیل اصلی تمام مرگ و میرهای اضافی بوده و دوم این که اعمال نرخ کشندگی عفونت برای ایران امکان‌پذیر بوده است. در صورتی که مقادیر IFR در ایران بر اثر فراگیری یک گونه جدید و خطرناک‌تر یا ناتوانی سیستم بهداشت یکسان نبوده باشد، عدد محاسبه شده نمی‌تواند صحیح باشد و تحقیق زیر سؤال می‌‌رود.
طبق گفته دیپتی گورداسانی از دانشگاه کوئین، با شیوع یک گونه جدید سیستم ایمنی نمی‌تواند به خوبی با آن مقابله کند و در نتیجه از ایمنی جمعی کاسته می‌شود. نتایج به دست آمده از تحقیق پژوهشگران دانشگاه آکسفورد نیز بیانگر همین مسئله است. طبق گفته گورداسانی، از ابتدای شیوع کووید-۱۹ تاکنون هیچ‌یک از کشورهای دنیا به طور کامل به مصونیت جمعی دست پیدا نکرده‌اند.
