نتایج مطالعه‌ای تازه حاکی از آن است که اگر دو کشور حتی در منازعه‌ای کوچک از تسلیحات هسته‌ای علیه یکدیگر استفاده کنند، احتمال دارد در سرتاسر جهان قحطی به‌وجود آید. دوده‌ی حاصل از سوختن شهرها، سیاره را احاطه و با بازتاب نور خورشید به فضا، زمین را سرد خواهد کرد. این امر به نوبه‌ی خود موجب کاهش جهانی تولید محصولات کشاورزی می‌شود؛ اتفاقی که در بدترین سناریو ممکن، می‌تواند ۵ میلیارد نفر را در آستانه‌ی مرگ قرار دهد.
لیلی شا، اقلیم‌شناس در دانشگاه راتگرز نیوجرسی که هدایت مطالعه‌ی جدید را برعهده داشته است، می‌گوید: «درصد زیادی از مردم از گرسنگی خواهند مرد. این واقعا اتفاقی بد است.» پژوهش دانشمندان که ۱۵ اوت در نشریه نیچر فود منتشر شد، تازه‌ترین آزمایش ذهنی درباره‌ی پیامدهای جهانی جنگ هسته‌ای محسوب می‌شود. ازآنجاکه جنگ روسیه علیه اوکراین، عرضه‌ی جهانی غذا را مختل کرده است، چنین مطالعه‌ای با اوضاع روز جهان مرتبط به‌نظر می‌آید و بر تبعات گسترده‌ی یک منازعه‌ی منطقه‌ای تأکید می‌کند.
سناریوهای کوچک و بزرگ
جنگ هسته‌ای با طیف وسیعی از تأثیرات مرگبار، از کشته‌شدن مستقیم مردم در انفجارهای اتمی گرفته تا اثرات ماندگار تابش‌ها و سایر آلودگی‌های زیست‌محیطی همراه است. شا و همکارانش می‌خواستند عواقب دورتر از صحنه‌ی جنگ را بررسی کنند تا دریابند مردم سرتاسر کره زمین چگونه ممکن است متحمل رنج شوند.
پژوهشگران چگونگی تغییر اقلیم در بخش‌های مختلف جهان پس از جنگی هسته‌ای و نحوه‌ی واکنش محصولات کشاورزی و شیلات به این تغییرات را مدلسازی کردند. آن‌ها ۶ سناریوی جنگی را تجزیه‌وتحلیل کردند که هرکدام مقادیر متفاوتی از دوده را به جو زمین وارد می‌کند و دمای سطحی را از هر نقطه بین یک تا ۱۶ درجه سانتی‌گراد کاهش می‌دهد. این تأثیرات ممکن است به مدت یک دهه یا بیشتر پابرجا باشند.
جنگ هسته‌ای بین هند و پاکستان که احتمالاً بر سر منطقه‌ی مورد مناقشه‌ی کشمیر آغاز شده است، بسته به تعداد کلاهک‌های هسته‌ای به‌کاررفته و شهرهای ویران‌شده، می‌تواند بین ۵ تا ۴۷ میلیون تن دوده را به جو زمین وارد کند؛ درحالی‌که جنگ هسته‌ای تمام‌عیار بین ایالات متحده و روسیه ممکن است به تولید ۱۵۰ میلیون تن دوده منجر شود. این حجم از دوده که کل زمین را احاطه خواهد کرد، برای سال‌ها باقی می‌ماند.
تیم شا با استفاده از داده‌های سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، محاسبه کرد که چگونه کاهش بازدهی محصولات و صید ماهی پس از جنگ هسته‌ای، بر شمار کالری‌های موجود برای مصرف مردم تأثیر خواهد گذاشت. دانشمندان چندین گزینه را بررسی کردند؛ ازجمله اینکه آیا مردم به پرورش دام ادامه خواهند داد یا برخی یا تمام محصولات درنظرگرفته‌شده برای دام را به‌منظور مصرف انسان اختصاص خواهند داد.
مطالعه فرض گرفت که برخی از محصولات کشاورزی سوخت زیستی برای مصرف انسانی تغییر کاربری داده می‌شوند و مردم ضایعات مواد غذایی را کاهش می‌دهند یا حذف می‌کنند. همچین فرض بر این بود که تجارت بین‌المللی متوقف می‌شود؛ زیرا کشورها ترجیح می‌دهند به جای صادرات غذا، به مردم ساکن درون مرزهای خود غذا برسانند.
شا خاطرنشان می‌کند که مطالعه‌ی جدید بر فرضیات و ساده‌سازی‌های فراوان درباره‌ی چگونگی واکنش نظام پیچیده‌ی غذایی جهان به یک جنگ هسته‌ای تکیه دارد. بااین‌حال اعداد واضح هستند. حتی در کوچک‌ترین سناریوی جنگی، یعنی درگیری هند و پاکستان که تولید ۵ میلیون دوده را به‌دنبال دارد، تولید کالری در سرتاسر سیاره ممکن است در پنج سال اول پس از جنگ ۷ درصد کاهش یابد. در سناریویی بزرگ‌تر که ۴۷ میلیون تن دوده تولید می‌شود، میانگین کالری جهانی تا ۵۰ درصد کاهش می‌یابد. در بدترین حالت، یعنی جنگ ایالات متحده و روسیه، در سه تا چهار سال پس از جنگ شاهد کاهش تولید کالری تا ۹۰ درصد خواهیم بود.
استرالیا، مکان امن
کشورهایی که متحمل بیش‌ترین آسیب می‌شوند، آن‌هایی هستند که در عرض‌های جغرافیایی متوسط تا بالا قرار دارند. این کشورها هم‌اکنون فصل کوتاهی برای پرورش محصولات کشاورزی دارند و پس از جنگ هسته‌ای، درمقایسه با مناطق گرمسیری، سرمایش بسیار بیشتری را تجربه خواهند کرد. به‌عنوان مثال، بریتانیا درمقایسه با کشوری مانند هند که در عرض جغرافیایی پایین‌تر قرار دارد، شاهد افت شدیدتر غذای دردسترس خواهد بود. اما فرانسه که صادرکننده‌ی عمده‌ی مواد غذایی است، دست‌کم در سناریوهای کمتر آلوده‌کننده، وضعیت به نسبت خوبی خواهد داشت؛ زیرا اگر تجارت جهانی متوقف شود، غذای بیشتری برای مردم خود دراختیار خواهد داشت.
دیگر کشوری که کمتر آسیب خواهد داد، استرالیا است. استرالیا که در پی جنگ هسته‌ای از تجارت بین‌المللی جدا می‌شود، برای غذا عمدتا به گندم تکیه خواهد کرد و گندم در اقلیم سردتر ناشی از ورود دوده به جو، نسبتاً خوب رشد می‌کند. در نقشه‌ی پژوهشگران که بخش‌های بزرگی از جهان را به رنگ قرمز نشان می‌دهد، استرالیا حتی در سناریو جنگی شدید، به رنگ سبز دست‌نخورده به چشم می‌خورد.
دیپاک ری، پژوهشگر امنیت غذایی در دانشگاه مینه‌سوتا در سینت پال می‌گوید: «این مطالعه گامی مفید در جهت درک اثرات جنگ هسته‌ای منطقه‌ای بر غذای جهان است.» بااین‌حال او می‌افزاید برای شبیه‌سازی دقیق ترکیب پیچیده‌ی نحوه‌ی تولید محصولات کشاورزی در سرتاسر جهان، به تلاش بیشتر نیاز است. به‌عنوان مثال، پژوهش جدید آمار ملی تولید محصولات کشاورزی را درنظرگرفت؛ اما ازآنجاکه محصولات مختلف در مناطق مختلف یک کشور برای اهداف مختلف کشت می‌شوند، واقعیت بسیار متفاوت‌تر است.
تهدید جنگ هسته‌ای درحال‌حاضر در مقایسه با دوران جنگ سرد ممکن است کمتر به نظر آید؛ اما هنوز ۹ کشور بیش از ۱۲ هزار کلاهک هسته‌ای دراختیار دارند. درک دقیق پیامدهای بالقوه‌ی جنگ هسته‌ای می‌تواند به کشورها کمک کند تا خطرات را بهتر ارزیابی کنند. ری می‌گوید: «[جنگ هسته‌ای] به ندرت رخ می‌دهد؛ اما اگر اتفاق افتد، همه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.»
