در پژوهشی که با هدایت محققان سوئیسی انجام شده است، شبکه ای از سلول های مغز کشف شده اند که اختلال در آن ها، کارکرد حافظه و آموزش اطلاعات مکانی فضایی را دچار مخاطره می کند.
آستروسیت ها شبکه های بزرگی از سلول های به هم پیوسته را در سیستم عصبی مرکزی تشکیل می دهند. بررسی های جدید دانشمندان بین الملل نشان داده اند هنگامی که این اتصالات سلول به سلول در مغز موش های بالغ مختل می شود، آنها دیگر قادر به ذخیره اطلاعات مکانی نیستند. این موضوع نشان می دهد شبکه آستروسیت ها برای یادگیری فضایی و مکانی و همچنین شکل گیری حافظه ضروری است.
در مغز، نورون‌ها و آستروسیت‌ها با هم کار می‌کنند تا اطلاعات را پردازش کنند و رفتار پیچیده و توانایی‌های شناختی را فعال کنند. به گزارش سیناپرس، آستروسیت ها عملکردهای زیادی مانند کنترل سد خونی مغزی، تامین مواد مغذی به بافت عصبی و حمایت از ترمیم آن را دارند.
یکی از ویژگی های جالب آستروسیت ها این است که شبکه های بزرگی از سلول های متصل به هم را تشکیل می دهند. این اتصالات از منافذ غشایی خاصی ساخته شده اند که از گروهی از پروتئین ها به نام کانکسین ها تشکیل می شوند. از طریق این اتصالات، آستروسیت ها می توانند با تبادل یون های مختلف و مولکول های کوچک با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
در پژوهشی که با تمرکز روی این شبکه ها انجام شده است و نتایج آن را دانشگاه زوریخ سوئیس منتشر کرده است، تیمی از دانشمندان علوم اعصاب به سرپرستی موسسه فارماکولوژی و سم شناسی این دانشگاه، نشان داده اند که در مغز موش های بالغ، جفت شدن آستروسیت ها به عملکرد عصبی در ناحیه هیپوکامپ مغز کمک می کند و در شکل گیری حافظه فضایی و مکانی نقش دارد.
به گفته آنها، ما دریافتیم که در بزرگسالان، وجود یک شبکه آستروسیت سالم برای ی یا تعادل عصبی، انعطاف‌پذیری سیناپسی و توانایی‌های شناختی فضایی و مکانی، ضروری است.
آنها برای روشن کردن ارتباط عملکردی شبکه آستروسیت، موش هایی را تولید کردند که در مغزشان دو پروتئین کانکس کلیدی که مسئول پیوند آستروسیت‌ها هستند، می‌توانند به طور انتخابی غیرفعال شوند.
هنگامی که محققان ژن های مربوطه را خاموش کردند، آستروسیت ها توانایی خود را برای حفظ شبکه های بین سلولی از دست دادند و جفت شدن آستروسیت به آستروسیت در عرض چند هفته مختل شد.
اختلال در شبکه آستروسیت ها تحریک پذیری نورون های ناحیه هیپوکامپ مغز و انتقال سیگنال آن ها را تغییر داد.علاوه بر این، تقویت این اتصالات عصبی تخصصی مورد نیاز برای ذخیره اطلاعات سیناپسی نیز به خطر افتاد. این اتفاق با بروز نقص قابل توجهی در یادگیری فضایی مکانی و حافظه حیوانات فوق همراه بود.
علاوه بر این، سلول های ایمنی اولیه مغز یا اصطلاحا سلول های میکروگلیا نیز تحت تأثیر از دست رفتن پدیده جفت شدن آستروسیت ها قرار می گیرند. فعال شدن این سلول ها باعث بروز تغییراتی نظیر تغییرات ثبت شده در بیماری های تخریب کننده عصبی مثل بیماری آلزایمر و همچنین اختلالات عصبی روانی مانند افسردگی می شود.
از آنجایی که پیری طبیعی مغز نیز با تغییرات در جفت شدن آستروسیت ها مرتبط است، این تغییرات در سلول های گلیال ممکن است به درک دلایل کاهش توان یادگیری و حافظه با افزایش سن کمک کنند.
