دانشمندان به یافته‌های تازه‌ای دست یافته‌اند که نشان می‌دهد اکسیژن می‌تواند در تماس با آب‌های زیرسطحی قمر اروپا مشتری قرار بگیرد و عامل ایجاد حیات بیگانه باشد.

دو چیز وجود دارد که باید درباره‌ی سیاره‌ی مشتری بدانید. نخست اینکه اگر گرگینه بودید، شرایط دشواری برای زندگی در آن داشتید زیرا این سیاره (هم‌اکنون) ۷۹ قمر دارد! دوم اینکه احتمالا روی یکی از آن‌ها حیات  بیگانه وجود دارد. به این دلیل احتمالا، که اگر بر اساس شواهد این‌طور نباشد، عجیب خواهد بود.

دانشمندان مدت‌ها تصور می‌کردند که اروپا، قمر یخی کوچکی که به اندازه‌ی یک‌چهارم زمین است، می‌تواند دارای حیات باشد زیرا همه‌ی چیزهایی که برای حفظ زیست‌شناسی به آن نیاز است، یعنی اکسیژن، آب و مواد مغذی را دارد. اما همیشه یک مشکل وجود داشت: اکسیژن و آب در قمر اروپا توسط یک صفحه‌ی ضخیم یخی از هم جدا می‌شود و تا کنون هیچ کسی نتوانسته است راهی را متصور شود که اکسیژن بتواند در مناطق آبی این قمر، عامل ایجاد حیات باشد.

به‌تازگی اما تیمی از دانشمندان به سرپرستی «مارک هسه» (Mark Hesse) از دانشگاه آستین شبیه‌سازی‌هایی را انجام داده‌اند. این پژوهش‌ها روشی نظری را نشان می‌دهد که به وسیله‌ی آن اکسیژن می‌تواند واقعا به پوسته‌ی یخی اروپا نفوذ کند و به آب زیرین برسد.


طرحی گرافیکی از ساختار اقیانوس زیرسطحی اروپا

این تیم در مقاله‌ی تحقیقاتی خود آورده است: «ما پیشنهاد می‌کنیم که اکسیدان‌ها می‌توانند از طریق زهکشی ایجاد شده توسط آب‌نمک‌های نزدیک به سطح، که همزمان با سطوح ناهموار تشکیل شده‌اند، از درون پوسته‌ی یخی بگذرند. تخمین می‌زنیم که در سنگ‌پوشه‌ی متخلخل اروپا ۳.۷ در ۱۰ به توان ۱۴ تا ۵.۶ در ۱۰ به توان ۱۸ مول اکسیژن به‌دام افتاده داشته باشد. شبیه‌سازی‌های مهاجرت مذاب هم‌زمان اکسیژن و رفتار فاز یوتکتیک نشان می‌دهد که آب‌نمک‌ها پیش از انجماد مجدد، تخلیه می‌شوند و تقریبا ۸۵ درصد از اکسیدان‌های سطحی را در مقیاس‌های زمانی ۲۰ هزار سال به اقیانوس زیرسطحی می‌رسانند.»

در اصل، این تیم ادعا می‌کند که آب‌نمک می‌تواند گهگاه موج‌هایی از اکسیژن را از میان پهنه‌ی یخی عبور دهد و بنابراین به بخش قابل توجهی از اکسیژن سطح اروپا امکان دهد تا به اقیانوس زیرسطحی برسند. حدس‌های زیادی می‌توان زد اما اگر حق با دانشمندان باشد، اروپا برای وجود حیات بیگانه گزینه‌ی بسیار خوبی است.

با توجه به اینکه اندازه‌ی اروپا، یک‌چهارم سیاره‌ی ماست، گمان می‌رود که اقیانوس‌های آن حداقل دو برابر بزرگ‌تر و چندین برابر عمیق‌تر باشند. در واقع، بسیاری از دانشمندان بر این باورند که آن‌ها ممکن است حتی تا هسته‌ی سیاره گسترش پیدا کنند.

از نظر علمی، این یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود. زیرا بدین ترتیب باید مقدار زیادی مولکول زیادی در زیر سطح سیاره وجود داشته باشد تا به‌عنوان مواد مغذی بالقوه عمل کنند و واکنش‌های شیمیایی بی‌شماری که می‌توانند در فضای میان هسته‌ی این قمر و اقیانوس‌های آن روی دهند، می‌توانند یک بستر عالی برای شکل‌گیری سوپ حیات اولیه باشند.

باید توجه داشت که این اقیانوس‌ها دارای پوسته‌ای محافظ هستند که طبق تحقیقات تازه می‌تواند تشعشعات مضر را از خود دور نگه دارد و در عین حال امکان می‌دهد که اکسیژن از درون آن بگذرد. بدین ترتیب به‌نظر می‌رسد که تقریبا به‌طور قطعی باید نشانه‌هایی از حیات را در این قمر پیدا کنیم.

اما متاسفانه بازتولید آنچه در شبیه‌سازی‌ها می‌بینیم، در دنیای واقعی بسیار سخت‌تر است. برای اینکه واقعا یک بار و برای همیشه مشخص شود که آیا اروپا میزبان حیات است یا نه، پیش از اینکه بتوانیم امیدوار باشیم که حتی باستانی‌ترین نشانه‌ها را شناسایی کنیم، باید حداقل یک بار زیر سطح آن حفاری کنیم و اگر هنوز زندگی در این قمر وجود داشته باشد، احتمالا برای مشاهده‌ی یک نمونه‌ی زنده باید بسیار عمیق‌تر برویم.

هم‌اکنون ناسا قصد دارد در سال ۲۰۲۴ و طی مأموریت اروپا کلیپر یک فضاپیما به این قمر بفرستد تا نقاطی را برای مأموریت حفاری احتمالی در آینده جست‌وجو کند. در همین حال این سازمان به تلاش خود برای انجام مأموریت‌های سرنشین‌دار به ماه و مریخ ادامه می‌دهد.