تصویر پسزمینه پراکندی مادهی تاریک در یک گروه کهکشانی را نشان میدهد. دایرههای بزرگ دو کهکشان تهی از مادهی تاریک را نشان میدهند- این تصویر در اندازهی بزرگتر
پژوهشی تازه نشان میدهد که کهکشانهای بزرگ میتوانند مادهی تاریک را از کهکشانهای کوچکتری که رویاروییِ نزدیکی با آنها داشته بربایند.
دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا، ارواین و کالج پومونا به کمک مدلهای رایانهای، فرگشتِ یک گوشه از کیهان به گستردگی حدود ۶۰ میلیون سال نوری را شبیهسازی کردهاند. این مدلهای رایانهایِ تازه، که برای چنین کاری طراحی نشده بودند، هفت کهکشان بدون مادهی تاریک را پدید آوردند، چشماندازی که در گذشته دانشمندان را سردرگم کرده بود. بر پایهی نوشتهی دانشگاه کالیفرنیا، ارواین، این شبیهسازیهای شگفتانگیز پس از برخوردهای نزدیک با کهکشانهای بزرگِ همسایه پدید آمدند.
مادهی تاریک جوهرهای نادیدنیست که تا ۸۵ درصد از همهی مادهی موجود در کیهان را تشکیل داده است. اخترشناسان نمیتوانند آن را به طور مستقیم برری کنند، ولی بر این باورند که باید برای پی بردن به رفتار ستارگان، سیارهها و کهکشانها وجود داشته باشد. بنابراین این شبیهسازیهای تازه به توضیح این راز کمک میکنند که در این کیهان پر از مادهی تاریک، چگونه کهکشانهایی میتوانند این مادهی کلیدی را از دست بدهند.
این پژوهش تازه به دنبال رصدهای پیشتری میآید که شانی دنیلی، نویسندهی تازهترین پژوهش و اخترفیزیکدان کنونی دانشگاه پرینستون در سال ۲۰۱۸ انجام داده بود. آن مشاهدات دو کهکشان را نشان میدادند که به نظر میرسید بیشترِ مادهی تاریکشان را از دست دادهاند- چیزی که زمانی ناممکن پنداشته میشد.
خورخه مورهنو، نویسندهی اصلی این پژوهش و اخترشناس کالج پومونا میگوید: «در چهار دههی گذشته این جا افتاده که کهکشانها دارای مادهی تاریکند.»«دقیقتر بگوییم، معمولا درصد مادهی تاریکِ کهکشانهای کمجرم به گونهی چشمگیری بالاتر است، چیزی که یافتهی دنیلی را بسیار شگفتانگیز میکند. برای بسیاری از ما، این بدین معناست که شناخت کنونیمان از چگونگیِ کمکِ مادهی تاریک به رشد کهکشانها نیاز به یک بازنگری فوری دارد.»
چنان که پیداست، برخورد نزدیک میان کهکشانهای همسایه میتواند به یک دزدی کیهانی بینجامد، دزدیای که در آن تنها ستارگان و تهماندهای از مادهی تاریک برای کهکشانهای کوچکتر میماند.
رابرت فلدمن، اخترفیزیکدان دانشگاه زوریخ و کسی که این شبیهسازیهای تازه را طراحی کرده میگوید: «این کارِ پژوهشی نشان میدهد که کهکشانهای تهی از مادهی تاریک باید بسیار رایج باشند، به ویژه در نزدیکی کهکشانهای بزرگ.»
در این مدلهای رایانهای تازه، برخوردهای میان کهکشانهای کوچک و کمجرم با کهکشانهایی ۱۰۰۰ برابر پرجرمتر شبیهسازی شده. با اجازهی رهبران چروکی، هفت کهکشانِ تهی از مادهی تاریکی که یافته شدهاند به نام هفت قبیلهی چروکی نامیده شدهاند: پرنده، آبی، گوزن، گیسوبلند، رنگ، سیبزمینی وحشی و گرگ.*
مورهنو که خودش ریشههای بومی دارد میگوید: «من یک پیوند شخصی با این کهکشانها حس میکنم.» وی میافزاید: «بسیار مانند این برخوردهای کهکشانی، بسیاری از مردمان بومی از فرهنگشان جدا شدند. ولی هستهمان بر جا مانده و هنوز داریم پیش میرویم.»
این دانشمندان میگویند امیدواریم کهکشانهای بزرگی را در دنیای واقعی [نه در شبیهسازی] پیدا کنیم که در فرآیندِ بیرون کشیدنِ مادهی تاریک از همسایگان کوچکترشان به سر میبرند.
یافتههای این پژوهشگران در شمارهی دوشنبه، ۱۴ فوریهی نشریهی نیچر آسترونومی منتشر شده است.
منبع: 1star7sky.com