حتی اگر فضاپیمای سولار اوربیتر (کاوشگر خورشیدی) همین فردا هم از گرفتن داده‌ها بازایستد، من سال‌ها در تلاش برای یافتن همه‌ی این چیزها خواهم بود.»
مجموعه‌ای از تصویرهای رکوردشکنِ خورشید که کاوشگر سولار اوربیتر (سولو، SolO) به هنگام گذر نزدیکش از کنار این ستاره در ماه مارس گرفته و اکنون منتشر شده انبوهی از جزییاتی را که در گذشته هرگز دیده نشده بودند نشان می‌دهد از جمله یک آبفشان گازی کمیاب که دانشمندان نامش را “جوجه تیغی خورشیدی” گذاشته‌اند.
فضاپیمای سولار اوربیتر (مدارگرد خورشیدی) نزدیک‌ترین تصویرهایش از خورشید را منتشر کرده که طیفی از پدیده‌های پیش‌تر دیده نشده، از جمله این آبفشان گاز سرد و داغ به نام “جوجه تیغی خورشیدی” را نمایان کرده‌اند. تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر- اگر متوجه جوجه تیغی نشدید تصویر پایین را ببینید
در این گذر، که سولار اوربیتر به اندازه‌ی یک سوم فاصله‌ی زمین-خورشید به به آن نزدیک شده بود، این فضاپیما نیم نگاهی هم به قطب جنوب خورشید انداخت. این نسختین بار بود که یک تلسکوپ -چه زمینی و چه فضایی- چنین تصویرهای پرجزییاتی از این منطقه‌ی خورشید، که به باور دانشمندان نقشی کلیدی در تولید میدان مغناطیسی خورشید دارد می‌گرفت.
دیوید برگمانز، فیزیکدان خورشیدی در رصدخانه‌ی سلطنتی بلژیک و دانشمند ارشدِ دستگاه “تصویرگر نهایت فرابنفش” (ئی‌یوآی، EUI) در سولار اروربیتر می‌گوید: «این عکس‌ها براستی نفس‌گیر هستند. حتی اگر سولار اوربیتر همین فردا از دریافت داه‌ها بازایستد، من سال‌ها کار برای پی بردن به این همه چیز خواهم داشت.»
تصویرگر نهایت فرابنفش آفریننده‌ی خیره‌کننده‌‌ترین تصویرهایی‌ست که این فضاپیما گرفته؛ فضاپیمایی که در فوریه‌ی ۲۰۲۰ به فضا پرتاب شد. این دوربین با واگشود (وضوح) بالا پدیده‌های درون لایه‌های زیر جو خورشید را نمایان می‌کند، منطقه‌ای که مسئول پدید آوردنِ شراره‌های خورشیدی و فوران‌های تاجی است؛ بیرون زدن پلاسمای مغناطیسی از جو بیرونی خورشید، با نام “تاج” را فوران تاج خورشیدی می‌خوانند.
جوجه تیغی خورشیدی
یکی از پدیده‌هایی که در گذشته هرگز دیده نشده بود و در گذر نزدیک ۲۶ مارس گرفته شده یک چشمه‌ی افشان شگفت‌انگیز از گازهای داغ و سرد است که در همه‌ی جهت‌ها از سطح خورشید بیرون می‌زند و دانشمندان آن را “جوجه تیغی خورشیدی” نامیده‌اند.
این “جوجه تیغی” با گستردگیِ ۲۵۰۰۰ کیلومتر، دو برابر قطر زمین، بخش کوچکی از قطر ۱.۴ میلیون کیلومتری خورشید را می‌پوشاند ولی بسیار بزرگ‌تر از شراره‌های ریز و به پهنای یک کشورِ خورشید است که به نام “آتش اردوگاه” شناخته شده و در ژوئن ۲۰۲۰، به هنگام نخستین گذر نزدیک ان فضاپیما از خورشید یافته شده بودند. در آن زمان، سولار اوربیتر هنوز در گام به اصطلاح راه‌اندازی بود و وارد حالت علمی کامل نشده بود؛ همچنین در آن هنگام تنها به اندازه‌ی نصف فاصله‌ی زمین-خورشید به این ستاره نزدیک شده بود. [اینجا درباره‌شان خواندید: * نزدیک‌ترین نماهای خورشید شمار فراوانی “آتش اردوگاه” را روی آن نشان می‌دهند].
دنیل مولر، دانشمند پروژه‌ی سولار اروربیتر در سازمان فضایی اروپا (اِسا) می‌گوید: «ما از کیفیت داده‌های نخستین پیراهور (حضیض، نزدیک‌ترین نقطه‌ی مدار یک جرم به خورشید) بسیار هیجان‌زده‌ایم. تقریبا سخت است که باور کنیم این تازه آغاز ماموریت است. سرمان واقعا بسیار گرم خواهد بود.»
تصویرهای قطب جنوب خورشید که در زمان این گذر نزدیک گرفته شده‌اند مورد توجه ویژه‌ی دانشمندانی‌اند که رفتار خورشید و چرخه‌ی ۱۱ ساله‌ی فعالیتش (کاهش و افزایش دوره‌ایِ در تولید لکه های خورشیدی، شراره‌ها و فوران‌ها) را بررسی می‌کنند.
تصویرِ فضاپیمای سولار اوربیتر (مدارگرد خورشیدی) از قطب جنوب خورشید با واگشود (وضوح) بالا- تصویر بزرگ‌تر
به گفته‌ی ناسا، در اوج این چرخه، قطب‌های مغناطیسی خورشید جابجا می‌شوند شمال مغناطیسی می‌شود جنوب و برعکس. فیزیکدانان خورشیدی امیدوارند با سنجش دقیقِ چیزی که دارد در بخش‌های قطبی خورشید رخ می‌دهد به راز این رفتار شگرف خورشید پی ببرند.
بررسی قطب‌های خورشید یکی از وظیفه‌های کلیدی ماموریت سولار اوربیتر است. در بخش بعدی این ماموریت، گردانندگان سولار اوربیتر مدار این فضاپیما را رو به بیرون از صفحه‌ی برجگاهی (دایره‌البروجی)، صفحه‌ای که مدارهای سیاره‌ها در آنست کج می‌کنند تا بتواند دیدگاهی سرراست‌تر از قطب‌ها داشته باشد، کاری که هرگز در گذشته انجام نشده. [در این باره خواندید: * این فضاپیما چشم‌اندازی را به ما خواهد داد که تاکنون ندیده‌ایم- قطب‌های خورشید]
دیدار ۲۶ مارس در زمان فعالیتِ به نسبت شدید خورشید انجام شد. فضاپیما در خط آتش چندین شراره‌ی خورشیدی و یک فوران تارجی بود، پدیده‌هایی که سپس به توفان‌های زمین‌مغناطیسی و خاموشی‌های رادیویی در زمین انجامیدند.
رابین کولانینو، یک فیزیکدان خورشیدی در آزمایشگاه پژوهشی نیروی دریایی آمریکا که دستگاه “سولوهای پی” (SoloHI PI) را برای سولار اوربیتر ساخت می‌گوید: «ما همیشه به رویدادهای بزرگ علاقمند بوده‌ایم زیرا آنها بزرگ‌ترین واکنش‌ها را با جالب‌ترین فیزیک پدید می‌آورند، چون داریم به افراط‌ها نگاه می‌کنیم.»
تصویری که سولار اوربیتیر (مدارگرد خورشیدی) به هنگام دیدار نزدیکش با خورشید در مارس ۲۰۲۲ از قرص این ستاره گرفت- (پی‌ان‌جی، ۶.۵ مگ)
از ۱۰ ابزار همراه سولار اوربیتر، چهار تای آنها به سنجش ویژگی‌های ذرات خورشیدی که به فضاپیما می‌رسند می‌پردازند. در هفته‌های پیرامون آن گذر نزدیک، این دستگاه‌ها چندین رویداد نامعمول را ثبت کردند که دانشمندان هنوز سرگرم بررسی‌شان هستند. پژوهشگران امیدوارند بتوانند پیوندهایی میان چیزی که دوربین‌هایی مانند ئی‌یوآی روی سطح خورشید می‌بینند و چیزی که در محیط پیرامون این ستاره رخ می‌دهد پدید بیاورند. سرانجام، آنها دوست دارند بتوانند اثرهای این شراره‌ها و فوران‌های تاجی بر زمین را با جزییاتی دقیق‌تر پیش‌بینی کنند.
سولار اوربیتر دیدار نزدیک بعدی‌اش با خورشید را در ۱۳ اکتبر انجام خواهد داد و کمی از دیدار ماه مارس به خورشید نزدیک‌تر خواهد شد. این بدیدن معناست که می‌توانیم چشمداشت عکس‌های رکوردشکنِ تازه را داشته باشیم. دیدار نزدیک پیشین این فضاپیما در فاصله‌ی حدود یک دوم فاصله‌ی زمین-خورشید انجام شد.
