کارشناسان معتقدند بهترین راه پیشگیری از سویه جدید کرونا تکمیل واکسیناسیون است.
«روزهای خوش غیبت کرونا با واردشدن نام ایران در فهرست جهانی ۱۵ کشور اول درگیر با زیرسویه‌های اُمیکرون به پایان رسید. نکته نگران‌کننده در موج هفتم بیماری آن است که همچنان بر اساس اعلام معاونت بهداشت وزارت بهداشت، میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور در هفته منتهی به یکم مرداد ماه ۱۴۰۱ (از ۲۵ تیر تا یک مرداد ماه)، به پایین‌ترین حد خود یعنی بالغ بر ۳۵،۸ درصد رسیده و میزان استفاده از ماسک همچنان پایین و ۲۵ درصد گزارش شده است.
حالا در چنین شرایطی زیرسویه‌های BA.4 و BA.5 در کشور غالب شده و شناسایی موارد ابتلای روزانه کرونا چهاررقمی و فوتی‌ها نیز هر روز با آمار بالایی همراه است؛ به طوری که در ۲۴ ساعت منتهی به روز گذشته ۳۴ فوتی و ۸۸۳۱ مبتلا به کرونا گزارش شد و طبق تمام پیش‌بینی‌ها، این آمار طی سه هفته آینده چند برابر می‌شود. با وجود این نتیجه جلسه روز شنبه ستاد ملی مقابله با کرونا، تأکید بر استفاده از ماسک در هواپیما، قطار، مترو، اتوبوس و همچنین مکان‌های زیارتی و هیأت‌های مذهبی بود. البته در همین جلسه بر تزریق دوز یادآور واکسن هم تأکید و اعلام شد که مراکز تزریق واکسن باید فعال‌تر شوند و مراقبت‌های مرزی نیز با جدیت دنبال شود. کاستن از میزان محدودیت‌ها در پیک اخیر در مقایسه با پیک‌های قبلی بیماری انتقاد برخی رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی را درپی‌داشت.
وزارت بهداشت با آغاز پیک هفتم بیماری با چالشی بزرگ در خصوص واکسیناسیون دوزهای یادآور بخصوص برای افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای و مسن مواجه است. عده‌ای نیز معتقدند ستاد ملی باید بسته‌های جامعی را به‌طور ویژه برای موج هفتم بیماری تدوین کند. منتقدان سیاست‌های مدیریتی ستاد ملی مقابله با کرونا خواستار برقراری محدودیت‌های جدی برای مهار هرچه زودتر زیرسویه‌های جدید کرونا در کشور هستند. این در حالی است که به باور متخصصان اپیدمیولوژیست با ادامه ماندگاری ویروس کرونا جامعه تاب تعطیلی و محدودیت‌های دیگری را در حوزه کسب و کارها و تعطیلی مدارس و دانشگاه ندارد و به طور کلی محدودیت‌های مربوط به پیک‌های قبلی دیگر مخدوش است.
حمید سوری عضو کمیته علمی مقابله با کرونا به «ایران» می‌گوید که جز چین هیچ کشوری در دنیا برای موج زیرسویه‌های اُمیکرون محدودیت‌های قبلی را بازنگردانده است و توصیه‌های ستاد ملی مقابله با کرونا کارآمدی لازم را برای مقابله با موج اخیر دارد. هر چند او نسبت به نادیده گرفتن و فراموشی اجرای طرح شهید سلیمانی انتقاد می‌کند و معتقد است وزارت بهداشت باید ضمن بازنگری طرح شهید سلیمانی، آن را اجرا کند و بیماریابی در جامعه فعال شود. در اروپا نیز طی هفته‌های اخیر و به دنبال جولان زیرسویه‌های اُمیکرون، آمار ابتلا به این بیماری رکوردهای تازه‌ای را به جا گذاشته و سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس را به صدر جدول مبتلایان در اروپا کشانده است با این حال همه این دولت‌ها به ایجاد محدودیت‌های جدید روی خوش نشان نداده‌اند.
اعمال محدودیت‌های جدید در درازمدت جواب نمی‌دهد
قباد مرادی پزشک و اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه درباره ضرورت ایجاد بسته جامع و ایجاد محدودیت‌های جدید کرونایی در پیک هفتم بیماری به «ایران» می‌گوید: واقعیت این است که همه پیک‌ها را نمی‌توان با هم مقایسه کرد. در حال حاضر شرایط با پیک‌های قبلی متفاوت شده است و در پیک‌های قبلی بوِیژه در موج‌های اولیه به دلیل نبود واکسن و ناشناخته بودن بیماری، اعمال محدودیت‌ها می‌توانست بیماری را تا حدی کنترل کرده و از انتشار آن جلوگیری کند. هر چند بعضی از پیک‌ها با واکسیناسیون کنترل شد.
مرادی در ادامه می‌افزاید: سوش اُمیکرون نسبت به سوش‌های قبلی درصد بستری و مرگ و میر کمتری در مبتلایان دارد، از طرفی اغلب یافته‌ها نشان می‌دهد که واکسیناسیون موارد مرگ و میر و بستری را کاهش داده، بنابراین نمی‌توان پیک فعلی را با پیک‌های قبلی بیماری مقایسه کرد. رصد وضعیت بیماری و گزارش‌های منتشر شده از کشورهایی که نظام مراقبت دقیق‌تری دارند و آمارهایشان قابل اعتماد است نشان می‌دهد که در کشورهایی مانند انگلیس، فرانسه و آلمان زمان رسیدن به پیک سوش‌های اخیر اُمیکرون بین ۴ تا ۶ هفته طول کشیده است. به نظر می‌رسد تجربه‌ای که کشورهای اروپایی از جمله فرانسه، انگلیس و آلمان در آلودگی با سوش اخیر اُمیکرون داشتند در ایران نیز در حال وقوع است. اگر زمان شروع اوج‌گیری بیماری در ایران را ۱۵ تیر بدانیم و با توجه به روند افزایشی انتظار می‌رود در یک هفته تا ۱۰ روز آینده به اوج پیک برسیم. این می‌تواند یک معیار برای مقیاس و پیش‌بینی باشد، هر چند همه شرایط تأثیرگذار بر زمان پیک در این کشورها قابل مقایسه نیست.
این متخصص اپیدمیولوژی با بیان اینکه رعایت فاصله‌گذاری، استفاده از ماسک و تزریق دوز بوستر برای افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای و مسن مهم‌ترین توصیه علمی در شرایط فعلی است، عنوان می‌کند: کشور چین سیاست کووید صفر را اعمال کرد و شهر شانگهای بیش از یک ماه تعطیل شد در حالی که همه مردم واکسن زده بودند. در نیوزلند نیز با وجود آمار بالای تزریق سه نوبت واکسن و کنترل‌های مرز، عدد ابتلا و مرگ و میر در پیک هفتم بیماری بسیار بالا بود.
به گفته مرادی، با تجربیات دنیا و دانش فعلی نمی‌توان سیاست قرنطینه را به طور کامل و طولانی اعمال کرد و مطمئن بود که بیماری در آینده گسترش نمی‌یابد. انتظار تعطیلی‌های بیش از حد و تعطیلی مراکز آموزشی در شرایط فعلی توصیه نمی‌شود. اغلب کشورهای دنیا نیز در موج اخیر این سیاست را تاکنون پیش نگرفته‌اند. از همین رو به رسانه‌ها نیز توصیه می‌شود که به جای ایجاد رعب و وحشت و فشار به دولت، روی تزریق دوزهای بوستر افراد مسن و بیماران زمینه‌ای و فاصله‌گذاری اجتماعی و زدن ماسک در محیط‌های سربسته و پرهیز از ازدحام و شرکت در تجمعات بزرگ تأکید کنند. مهم‌ترین توصیه در شرایط فعلی حفاظت و جداسازی افراد آسیب‌پذیر در مقابل این بیماری است.
طرح شهید سلیمانی تنها بسته جامع مدیریت اپیدمی است
حمید سوری رییس کارگروه بهداشت و پیشگیری قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا نیز با بیان اینکه استفاده از عناوینی همچون پایان اپیدمی از سوی برخی رسانه‌ها و مسئولان کشور منجر به عادی‌انگاری در جامعه شد به «ایران» می‌گوید: تصور اینکه ویروس کرونا نفس‌های آخرش را می‌کشد منجر به تشدید عادی‌انگاری در جامعه شد. در حالی که در پاندمی زمان مهم است چون تغییرات اپیدمی بسیار سریع و دینامیک است و نمی‌توان تصمیماتی که برای دو ماه پیش گرفته‌ایم را برای شرایط فعلی نیز اعمال کنیم.
او با تأکید بر اینکه گاهی بازگرداندن برخی محدودیت‌های قبلی به دلیل نداشتن اثربخشی‌شان می‌تواند برای جامعه مضر باشد، عنوان می‌کند: وزارت بهداشت باید تیم واکسن سریع را فعال کند؛ چرا که جایگاه تیم واکسن سریع فراتر از معاونت درمان بوده و این تیم باید در حوزه معاونت بهداشت و با هدف مداخلات مناسب و بموقع و متناسب با شرایط و به‌سرعت وارد عمل شود. وضعیت نابسامان تست‌های انبوه کرونا نیز ساماندهی شود تا بتوان میزان سطح خطر را در جامعه سنجید و طبق آن برنامه‌ریزی کرد؛ به طوری که معیشت و اقتصاد مردم آسیب نبیند و اثرات زیانبار اپیدمی به حداقل برسد.
او همچنین از توقف طرح شهید سلیمانی گلایه کرده و می‌گوید: آخرین نسخه به‌روزرسانی این طرح مربوط به آذرماه ۱۴۰۰ است. این طرح باید متناسب با شرایط جامعه به‌روزرسانی شود و اولویت‌ها متناسب با شرایط زمانی شکل بگیرد. از طرفی باید ایرادات و ابهامات طرح بازنگری شود. طرح شهید سلیمانی تنها بسته جامع مدیریت اپیدمی است و تا زمانی که نتوانیم هزینه اثربخشی مداخلات را بسنجیم همچنان با نوسان آمارها مواجه خواهیم بود. برخی مداخلات نشان داده که هیچ تأثیری در کنترل بیماری ندارد بلکه برگشت دوباره آنها هدر دادن منابع است.»
