یکی از معایب خودروهای اتوماتیک مصرف سوخت نسبتاً بالای آن ها در مقابل نسخه دنده ای (Manual) همان خودروست و این قضیه یکی از معایب خودروهای اتوماتیک در برابر خودروهای دنده ای است.
همان طور که می دانیم بسیاری از مردم با این قضیه آشنا هستند که یک خودروی اتوماتیک در شرایط برابر در مقایسه با نوع دنده ای همان خودرو، مصرف سوخت (Fuel Consumption) بیش تری دارد. مصرف سوخت بیش تر خودروهای اتوماتیک از طرفی دیگر، شتابگیری کم تری را به دنبال دارد که این قضیه نیز از نکات منفی گیربکس های اتوماتیک است. البته باید گفته شود که مقایسه باید بین دو خودروی کاملاً مشابه باشد که فقط از نظر نوع گیربکس متفاوت باشند، در غیر این صورت، مقایسه عقلانی به نظر نمی رسد. برای مثال، ممکن است مصرف سوخت یک خودروی دنده ای نسبت به یک خودروی اتوماتیک دیگر، که از یک نوع نیستند، بیش تر باشد و به این ترتیب، نتیجه گیری بالا غلط از آب درمی آید. به عبارتی، برای مقایسه باید یک کمری دنده ای را با یک کمری اتوماتیک از همان مدل مقایسه کرد تا نتیجه قابل قبولی به دست آید.
البته از طرفی، طرز رانندگی و مسیر عبور نیز بر میزان مصرف سوخت تأثیر دارد و می تواند نتیجه گیری کلی را تغییر دهد. از طرفی دیگر، این را نیز باید د نظر داشت که رفته رفته گیربکس های اتوماتیک به روزتر و بهتره می شوند و از میزان مصرف سوخت اضافی آن ها کاسته می شود.
انتقال قدرت بین موتور و گیربکس در خودروهای اتوماتیک به چه صورت است؟
در خودروهای اتوماتیک برای اتصال بین موتور و گیربکس از یک مبدل گشتاور یا Torque Convertor استفاده می شود که این مبدل گشتاور از روغن پر شده است و انتقال قدرت بین موتور و گیربکس از طریق جریان روغن صورت می گیرد. در مبدل گشتاور از یک پمپ یا ایمپلر (Impeller) و یک توربین استفاده می شود که پمپ به فلایویل (Flywheel) متصل است و توربین به گیربکس. روغن درون مبدل گشتاور از طرف پمپ به دَوران درمی آید و روغن دوار، توربین را می چرخاند. به این ترتیب، توربین نیز مانند پمپ می چرخد و توان از موتور به گیربکس منتقل می شود.
آیا در انتقال قدرت با مبدل گشتاور افت توان وجود دارد؟
انتقال قدرت با استفاده از جریان سیال موجب می شود افت هیدرولیکی (Hydraulic Loss) به وجود آید و همان قدرتی که از موتور دریافت می شود به طور کامل به گیربکس منتقل نشود. علت افت به وجود آمده، حرکت سیال و نیروهای مقاوم در برابر حرکت آن (نیروی درگ) هستند که در طول عملکرد مبدل گشتاور موجب می شوند تا اتلاف انرژی موتور صورت گیرد.
اما از طرفی دیگر، این اتلاف در حرکت سیال درون مبدل گشتاور دائمی نیست و در زمان مناسب، کلاچ هایی که درون مبدل قرار دارند پمپ و توربین را با هم کوپل می کنند و موجب می شوند هر دوی آن ها یکپارچه شوند و با یک سرعت دوران کنند.
انتقال قدرت بین موتور و گیربکس در خودروهای دنده ای به چه صورت است؟
در خودروهای دنده ای برای اتصال بین گیربکس و موتور از صفحه کلاچ و دیسک استفاده می شود تا بتوان از طریق اصطکاک، توان و گشتاور تولیدی موتور را به گیربکس منتقل کرد. در این مکانیزم صفحه کلاچ با دیسک کوپل می شود و از طریق اصطکاک بین این دو قدرت و گشتاور از موتور به گیربکس منتقل می شود.
برای تعویض دنده با فشار دادن پدال کلاچ ارتباط بین موتور و گیربکس قطع می شود و پس از تعویض دنده با رها کردن پدال کلاچ دوباره بین موتور و گیربکس اتصال برقرار می شود.
آیا در انتقال قدرت با سیستم کلاچ افت توان وجود دارد؟
در انتقال قدرت با کلاچ، هنگام تعویض دنده ارتباط بین موتور و گیربکس از بین می رود و توان موتور تلف می شود، اما بلافاصله پس از رها کردن کلاچ ارتباط برقرار می شود و توان موتور به گیربکس منتقل می شود. در برخی حالات که لنت صفحه کلاچ، دیگر خاصیت اصطکاکی سابق را ندارد، هرزگردی بین دیسک و صفحه کلاچ به وجود می آید و توان موتور هدر می رود. این مشکل با تعویض صفحه کلاچ و یا لنت کوبی صفحه برطرف می شود و افت توان ناشی از هرزگردی به شدت کم می شود.
میزان اتلاف انرژی در انتقال قدرت با مبدل گشتاور بیش تر است یا سیستم کلاچ؟
همان طور که می دانیم اتلاف انرژی در اثر حرکت سیال درون مبدل گشتاور بیش تر از اتصال اصطکاکی بین صفحه کلاچ و دیسک است، به همین دلیل، میزان اتلاف انرژی موتور در مبدل گشتاور بیش تر از سیستم کلاچ است. از طرفی دیگر، در خودروهای اتوماتیک، در زمان هایی کلاچ های کوپل کننده توربین و پمپ مبدل گشتاور درگیر نیستند و همین قضیه نیز موجب می شود اتلاف انرژی بیش تر شود. به طور کلی، انتقال قدرت با مبدل گشتاور اتلاف انرژی بیش تری نسبت به انتقال قدرت با کلاچ دارد.
علت مصرف سوخت بیش تر خودروهای اتوماتیک نسبت به خودروهای دنده ای چیست؟
همان طور که پیش تر گفته شد، خودرو های اتوماتیک نسبت به خودروهای دنده ای مصرف سوخت بیش تری دارند و این نکته علت هایی دارد که در ادامه به آن ها می‌پردازیم.
اتلاف انرژی در انتقال قدرت بین موتور و گیربکس خودروهای اتوماتیک بیش تر از خودروهای دنده ای است و همین اتلاف باعث می شود مصرف سوخت نیز بیش تر شود.
در خودروهای اتوماتیک قدیمی که ضریب دنده اوردرایو وجود نداشت، برای رسیدن به سرعت های بالا می بایست دور موتور را افزایش دهیم تا به سرعت مورد نظر برسیم، همین قضیه موجب می شد مصرف سوخت افزایش یابد، زیرا بین دو خودروی یکسان دنده ای و اتوماتیک که با یک سرعت حرکت می کنند، خودروی اتوماتیک دور موتور بالاتری نسبت به دنده ای دارد و این به معنای مصرف سوخت بیش تر در شرایط یکسان است. البته با به کارگیری گیربکس های CVT می توان این مشکل را برطرف کرد.
در گذشته تعداد دنده های گیربکس های اتوماتیکی که برای یک خودرو بود از تعداد دنده های گیربکس دنده ای کم تر بود و همین قضیه موجب می شد در نسخه اتوماتیک، موتور در دورهای بالاتری نسبت به دنده ای کار کند، به همین دلیل، مصرف سوخت نیز زیاد می شود. البته کامپیوتر گیربکس (TCU) تمایل دارد دنده را در سبک ترین حالت ممکن نگه دارد، اما برای عبور از بعضی مسیرها نیاز است دورهای بالا را با یک دنده بپیماییم.
