‎گلدان‎ ‎سنگ مرمر‎‎ ‎‎‎ ‎ ‎‎آبی‎ ‎‎طرح‎ ‎تذهیب‎ ‎ ‎‎‎‎‎مدل 1016000006

ایران سرزمین سنگ است و منابع سرشاری از انواع سنگها را دارد. ظروف سنگی از جمله آثاری است که همواره برای پخت و پز و دیگر مقاصد خانه داری در این هفت هزار سال بکار می رفته است. از تخت جمشید بیش از ششصد ظرف و ابزار سنگی به دست آمده که بیشتر آن ها از سنگ خاکستری و برخی از آن ها سنگ لاجورد است.

امروزه دو مرکز اصلی سنگتراشی، مشهد و قم هستند. در مشهد سنگ نرم، ترکیبی است از تالک و میکا و چون صیقل بخورد، سایه ای از رنگ سبز بر آن می افتد. از این سنگ برای ساختن ظرف هایی مانند سرمه دان، دیزی سنگی، هاون و… استفاده می شود. در قم از سنگ مرمر استفاده می کنند که نشانه ادامه سنت ظروف مرمری بین النهرین و شوش و تپه حصار است.

در سنگتراشی سنتی سنگ را آنقدر با کلنگ می تراشند تا به شکل نهایی درآید. سپس درون آن را با سیخ یا میله درشتی به شکل قلم تهی می کنند و با قلم نازکتری پرداخت می دهند. آنگاه شکل بیرونی آن را کامل و با تیشه صاف می کنند، در مرحله نهایی برای پرداخت شکل بیرونی سوهان بکار می برند. راه دیگر استفاده از دستگاه سنگتراشی است که کمان های آن را به حرکت درمی آورد. و زه آن به دور یک محور چوبی که با قیر به سنگ متصل شده است قرار دارد. سنگتراش با یک دست، کمانه را جلو و عقب می برد و با دست دیگر افزار مخصوصی را که قلابی در انتهایش است برای بریدن سنگ بکار می برد. بدین ترتیب سنگتراش با مهارتی که در جلو و عقب بردن کمانه دارد می تواند رویه بیرونی سنگ را صاف کند. دستگاه سنگتراشی در اساس مانند مته های آتشی ابتدایی است. اکنون دستگاه های موتوری کم کم معمول شده است و این دستگاه ها به ویژه برای ساختن دیزی های بدون دسته و کاسه، و در قم برای ساختن گلدان و میله های نرده و طارمی مناسب اند.

هم اکنون ظروف سنگی در استان های خراسان رضوی و البرز رایج است.