در تمامی بردهای الکترونیکی یک یا چند خازن دیده می شود. در واقع می توان گفت مهمترین قسمت یک برد الکترونیکی است، در مبحث تعمیرات بردهای الکترونیک ابتدا باید با انواع خازن و روش تست هر کدام آشنا شوید. تا بتوانید آن ها را روی برد پیدا کرده و تست نمایید. روش های مختلفی برای تست خازن وجود دارد که در ادامه به توضیح تک تک آن ها می پردازیم. شما بعد از مطالعه این مطلب با انواع خازن آشنا می شوید و قادر خواهید بود آن ها را تست نمایید و خازن های معیوب را از سالم شناسایی کنید.
اولین قطعهای که در بردهای الکترونیکی مورد بررسی قرار می گیرد. خازن ها هستند زیرا بیشتر خرابی ها مربوط به این قطعه است. پس قبل از اینکه بخواهید یک برد الکترونیکی را تعمیر کنید بهتر است ابتدا برد را به خوبی نگاه کرده، ممکن است با تغییر خاص در ظاهر یک قطعه مواجه شوید. بیشتر خرابیهای برد با چشم قابل مشاهده هستند برای مثال یک قطعه سوخته یا ترکیده باشد. اگر شما هم قصد دارید، روش تست انواع خازن را بیاموزید همچنین در ادامه لیستی از پرکاربردترین خازن ها قرار داده شده که می توانید آن ها را با کمترین قیمت خریداری نمایید.
خازن چیست؟
خازن وسیلهای است که برای ذخیره جریان الکتریکی به کار می رود. خازن جریان الکتریکی را در خود ذخیره کرده و در مواقع لازم آن را به مدار تزریق می کند. در واقع خازن شبیه به باتری عمل می کند با این تفاوت که باتری به مدت طولانی جریان را به مدار می دهد اما خازن جریان را طی چند ثانیه ذخیره کرده و طی چند ثانیه جریان ذخیره شده را به مدار تزریق می کند. در واقع می توان گفت خازن ها مدام شارژ و دشارژ می شوند.
انواعخازن:
- خازنالکترولیتی: معروفترین نوع خازن هستند دارای دو قطب مثبت و منفی هستند. یعنی قطبیت هستند و در روی مدار باید به جهت مثبت و منفی آن ها توجه کرد که درست در جای خود قرار بگیرند. معمولا روی بردهای الکترونیکی قطب منفی به صورت هاشور زده و قطب مثبت به صورت + روی برد نمایش داده می شود.
- خازنعدسی: این نوع خازن ها شباهت زیادی به حبوبات عدس دارند به همین علت به آن ها خازن عدسی گفته می شود. این خازنها دارای قطب مثبت و منفی نمی باشند یعنی تفاوتی نمی کند که به چه صورت روی برد قرار بگیرند.
- خازنسرامیکی: سطح خازن های سرامیکی به وسیله سرامیک پوشیده می شود به همین علت به آن ها خازن سرامیکی گفته می شود. این خازن ها معمولا برای ورودی بردهای تغذیه با ولتاژ بسیار بالا مورد استفاده قرار می گیرند. خوشبختانه این نوع از خازن هم فاقد قطبیت هستند.
- خازنهای پلی استر: این خازن ها از نظر ظاهری مربعی شکل هستند. جنس آن ها از پلاستیک است به همین علت به آن ها خازن پلیاستر گفته می شود. این نوع از خازن هم فاقد قطب مثبت و منفی هستند پس شما می توانید با خیال راحت بدون در نظر گرفتن قطبیت آن ها را روی مدار نصب کنید.
روش تست کردن انواعخازن:
به دلیل اینکه بیشتر خازنهای الکترولیتی در بردهای الکترونیکی دچار مشکل می شوند، در این مطلب روش های اصولی برای تست خازنالکترولیتی را توضیح می دهیم. تا شما عزیزان بتوانید در کوتاه ترین زمان ممکن آن ها را شناسایی و تعویض نمایید.
آموزش تست خازن الکترولیتی:
- تستسلامت فیزیکی: این تست سادهترین نوع تست خازنالکترولیتی است. یعنی بدون نیاز به دستگاه خاصی می توانید خازنمعیوب را روی برد شناسایی کنید. برای این کار روی خازنرا با دقت نگاه کنید. خازن معیوب مقداری باد می کند و یا دچار ترکیدگی می شود، در بعضی مواقع قسمت پایین خازنباد می کند.
- تستظرفیت خازن: اگر خازن سنج دارید می توانید یک پایه از خازن را روی برد جدا کنید. چند ثانیه دو پایه خازن را اتصال کوتاه کنید تا از داشتن جریان داخل خازن مطمئن شوید. سپس پرامپ های خازن سنج را روی پایه های خازن قرار دهید با توجه به قطبیت بعد از چند ثانیه خازنسنج عدی را به شما نمایش می دهد. نباید این عدد بیش از ۴ عدد بیشتر یا کمتر از مقدار روی خازن باشد اگر بیش از ۴ عدد اخلاف دیده شد یعنی خازن معیوب است.
- تستخازن با بیزر مولتی متر: در بعضی مواقع هادی وسط الکترود های خازنسوخته و از بین می رود که در اصطلاح به آن اتصال کوتاه گفته می شود. مولتی متر را روی حالت بوق قرار دهید، اگر خازنسالم باشد باید صدای بود شنیده و پس ازچند ثانیه قطع شود اگر بوق ممتد ادامه دار شنیده شود یعنی خازنخراب است توجه داشته باشید که این تست هم موافق قطبیتخازن و هم مخالف آن باید صورت بگیرد و در هیچ کدام نباید صدای بوق ممتد ادامه دار شنیده شود.
- تستخازن با بوق مولتی متر: این تست هم دقیقا مشابه تست بالا است با این تفاوت که اگر بعد از تست اصلا صدای بوق شنیده نشود باز هم دلیل بر خرابیخازن است این تست را هم روی دو حالت قطبیت موافق و مخالف انجام دهید از یک طرف هم صدای بوق کوتاه که بعد قطع شود شنیده نشود یعنی خازن سوخته است.
- تستخازن شارژ و دشارژ: یک خازنسالم باید هم بخوبی شارژ شده و به خوبی هم تخلیه شود هر کدام از این مولفه ها مشکل داشته باشد یعنیخازن معیوب است. مولتی متر را روی حالت بیزر یا بوق قرار دهید با قطبیت درست رویخازن قرار دهید زمانی که خازنشارژ می شود بوق ممتد زده و بعد از پایان شارژ صدا قطع می شود. سپس مولتی متر را روی اندازه گیری ولتاژ Dc قرار داده و با رعایت قطبیت روی خازن قرار دهید می بایست ولتاژ به آرامی کم شده و صفر شود. اگر ولتاژ نداشته باشید یا سریع صفر شود نشان بر خرابیخازن است.
- تستخازن با باطری و لامپ: خازنرا به وسیله یک باتری کتابی شارژ کنید سپس یک لامپ به خازنوصل کنید اگر خازنسالم باشد باید ابتدا لامپ را پرنور روشن کرده و سپس به مرور نور لامپ کم شده و کاملا خاموش شود. اگر لامپ اصلا روشن نشود و یا بعد از روشن شدن سریع خاموش شود دلیل بر خراب بودنخازن است.
علائم و نشانههای خرابی خازن در برد:
- اگر برد شما کامل از کار افتاده باشد یعنی اصلا روشن نشود یعنی مشکل برد تغذیه دارید ابتدا از سلامت اتصال کابل برق و سپس از سلامت فیوز مطمئن شوید اگر سالم بودند به احتمال زیاد یکی از خازنهای شما شورت کات کرده یا ترکیده است آن را پیدا کنید و تعویض کنید.
- اگر برد شما روشن می شود اما حالت آن عادی نیست مثلا در گیرنده دیجیتال دستگاه روشن می شود اما فاقد تصویر است باز هم به دنبال این قطعه بروید به احتمال زیاد یکی از خازنهای الکترولیتی شما نشت کرده است و نمی تواند بعد از شارژ عملیات تخلیه را صورت دهد به همین دلیل برد با افت ولتاژ مواجه شده و کار نخواهد کرد.
- اگر چراغ پاور دستگاه شما چشمک می زند و یا به اصطلاح صدای تق تق شنیده می شود. باز هم نشان روشنی از خرابی خازنهای تغذیه دستگاه شما دارد. با تعویض خازنمعیوب مشکل دستگاه شما حل می شود.
- در دستگاه هایی مانند تلویزیون، صفحه نمایش دستگاه ها دچار پرش تصویر و نویز در تصویر شده اید، یکی از دلایل آن نشت یکی از خازنها می باشد. با تعویض این خازنمشکل دستگاه شما حل خواهد شد.
- نویز در صدا هم اگر میکروفون شما سالم باشد مطمئن باشید دلیل آن خرابی یکی از خازنهای رابط صوت است. پس حتما تک تک خازنهای کنار آی سی صدا را مورد بررسی قرار دهید.
آیا می توان ظرفیت و ولتاژ یک خازن را در برد تغییر داد؟
ظرفیت یک خازنرا در بردهای الکترونیکی به هیچ عنوان نمی توان تغییر داد برای مثال نمی توانید به جای یکخازن با ظرفیت ۱۰ میکروفاراد یک خازنبا ظرفیت ۱۵ یا ۵ میکروفاراد نصب کرد. اما در مورد ولتاژ فقط مجاز به استفاده از ولتاژ های بیشتر هستید برای مثال به جای یک خازنبا ولتاژ ۱۰ ولت نمی توان یکخازن ۵ ولتی نصب کرد اما به راحتی می توانید خازنی با ولتاژ ۱۵ تا ۳۵ ولت را جایگزین خازنقبلی خود کنید. با این کار حتی امکان سوختن مجدد همان خازن به صفر می رسد.
باتوجه به نکاتی که گفته شد، می توانید خازنمورد نظر خود را خریداری نمایید. ما برای سهولت کار شما، لیستی از ۵۰ نمونهخازن ارزان، با کیفیت و پرفروش موجود در بازار را جمع آوری کرده ایم. با کلیک روی هر تصویر یا زدن دکمه ی زیر هر آیتم، اطلاعات بیشتری از هر محصول را دریافت نمایید.
امیدواریم این مطلب اطلاعات کافی را برای خرید خازن در اختیار شما قرار دهد. سوالات خود را می توانید از طریق فرم ارسال دیدگاه ها با ما در میان بگذارید.